Advertisement

Yazar: Prof. Dr. Barbaros Ilıkkan

Yenidoğanda önemli ve gerekli bir tarama testi: Fenilketonüri

Fenilalanin, proteini oluşturan ve aminoasit adını alan yapıtaşlarından birisidir. İnsan vücudu için gereklidirve besinlerle dışarıdan alınır. Vücuda ulaştığında enzim sistemleri tarafından kullanılarak değişik dokularda yapıtaşı olarak kullanılır. Fenilketonüri doğumla birlikte var olan bir hastalıktır; vücutta fenilalanin dehidroksilaz enziminin eksikliği sonucu besinlerle alınan fenilalaninin diğer maddelere dönüşümü aksar ve vücutta birikmeye başlar. Kanda yüksek değerlere ulaşan fenilalanin ve diğer yan ürünleri doğum anından itibaren ve özellikle yaşamın ilk üç yılında hızla gelişen sinir sistemi gelişiminde geri dönülemez ve çok sayıda zekâ, akıl ve vücut kareketleriyle ilgili fonksiyonu etkileyen zararlar verir. Yaşamın ilk haftalarında önlenemeyen kusma, anormal hareketler ve kasılmalar erken...

Devamı…

Zatürre

Zatürre ya da pnomoni, alt solunum yolları enfeksiyonları gurubu içerisinde yer alır. Tanım olarak akciğer dokusunun enfeksiyonudur. Akciğerin bir bölümünü veya her iki akciğeri de etkileyebilir. Akciğer dokusu içinde etkilenen yere ve nedenine göre bronkopnomoni, lober pnomoni, interstisyel pnomoni, atipik pnomoni gibi değişik adlar alabilir. Pnomoninin nedenleri virüsler, bakteriler ve mantarlar olabilir. Hastanın yaşı, yaşadığı ortam, var olan kronik hastalıkları enfeksiyona neden olan etken hakkında belirleyicidir. Çocukluk yaş gurubunda en önemli etken virüslerdir. Solunum yollarını etkileyen çok sayıda virüs bireysel özellikler, hastanın o andaki özel durumu veya virüsün yapısı nedeniyle pnomoni nedeni olabilir. Çocukluk yaş gurubunda bazı bakteriler ve...

Devamı…

Yalancı krup ve çocuk

Üst hava yollarında ödem (şişme) sonucu gelişen ve akciğere ana hava girişini engelleyen ve üç yaş altında oldukça tehlikeli olabilen bir hastalıktır. Çoğunlukla viral enfeksiyonlar nedeniyle soluk borusu iç duvarında gelişen ödem havanın içeriye girişini engeller; bu nedenle tipik olarak nefes alırken zorlanma olur. Başlangıçta bölgedeki ses telleride etkilendiğinden boğuk durdurulamayan öksürük nöbetleri (köpek havlar gibi) olur. Ödem nedeniyle solunum yolu daraldıkça akciğerlere hava girişi daha da azalır ve nefes almakta zorluğa eşlik eden hava açlığı, huzursuzluk ve ardından morarma gelişebilir. Krup’un nedeni solunum yollarını etkileyen herhangi bir virüs olabilir. Krup bireysel eğilimi olan çocuklarda hemen her enfeksiyonda tekrarlayabilir....

Devamı…

Kış ayları ve streptokok (beta) enfeksiyonu

Streptokok, diğer adıyla beta bakterisinin neden olduğu enfeksiyonlar tüm mevsimlerde görülebilmekle birlikte soğuk kış aylarında kapalı alanlarda daha çok zaman geçiirilmesi ve açık olan okullar nedeniye daha sık görülür. Bakterinin doğal kaynağı insandır; yakın temasla bulaşır. Daha çok üst solunum yollerında yerleşerek hastalık nedeni olan bakterinin otuzdan fazla alt tipi vardır; bu nedenle çok kez hastalık nedeni olabilir. Streptokok enfeksiyonuna bağlı boğaz enfeksiyonu üç yaşından sonra sık görülür. Bakteri daha az sıklıkla deride enfeksiyon, kızıl ve erizipel nedenide olabilir. Etkenle karşılaşıldıktan sonra kuluçka dönemi 2-5 gündür. Yüksek ateş ve boğaz ağrısı en sık karşılaşılan semptomlardır; karın ağrısı, aşırı halsizlik,...

Devamı…

Kış aylarında enfeksiyon ve korunma

Hemen her mevsimde olduğu gibi kış aylarındada en sık neden viral enfeksiyonlardır. Enfeksiyon etkeninin tedavisi yoktur; varsa gelişen komplikasyonlar tedavi edilir. Kış aylarında sıklıkla üst ve alt solunum yollarını etkileyen virüsler yaygın olarak görülür ve mevsimde birkaç kez salgın şeklinde görülebilir. Enfeksiyondan korunmanın ve salgınları önlemenin tek yolu hasta kişiyi izole etmektir. Ancak İstanbul gibi kalabalık ve çocuk nüfusun yoğun olduğu koşullarda izolasyon oldukça zordur. Şehirdeki yuvalar, okullar ve kapalı alan alışveriş merkezleri enfeksiyonun yayılması için en uygun alanlardır. Bu nedenle İstanbul kış aylarında viral enfeksiyonlardan olumsuz etkilenmektedir. Grip (İnfluenza) aşısı bizi sadece bir adet virusten koruyabilir: Sağlıklı çocuklara...

Devamı…

C vitamini ve çocuk

Askorbik asid suda eriyen grup içerisinde yer alan ve bu özelliği nedeniyle vücuttan kolaylıkla atılabildiği için toksik etkileri az olan bir vitamindir. Vücutta çok sayıda enzim sistemi içerisinde aktif rol oynar; kortikosteroide ve karnitin gibi önemli yapıtaşlarının sentezinde rol alır. Bunların yanında en önemli iki özelliği vücudumuzda tüm organlarda özellikle cilt-mukoza yapısında bulunan kollagenin sentezinde rol oynar ve önemnli bir antioksidandır. Bu nedenle vücutta doku hasarına neden olan tüm olaylarda özellikle enfeksiyonlarda gereksinim artar. Vitamin C immune sistem hücrelerinde depolanır ve bu hücrelerin enfeksiyonla mücadelesinde aktif rol oynar. C vitaminin diğer önemli bir etkisi de büyüme çağındaki çocuklar için...

Devamı…

D vitamini ve çocuk

D vitamini vücudumuz kemik yapısı için vazgeçilmezdir. Eksikliğinde kemik yumuşak dokusu yapılamaz; kalsiyum ve fosfor bu yapıya düzgün bir şekilde yerleştirilemez. Bunun sonucunda uzun kemiklerde, kafatasında ve göğüs kafesinde sekil ve yapı bozuklukları gelişir; ağır eksikliklerde vücut aktivitesiini etkileyen şekil bozuklukları nedeniyle sorunlar olabilir. D vitamini eksikliği vücudumuzun çok hızlı büyüdüğü dönemlerde doğal olarak daha sık görülür. Bu nedenle yaşamın ilk yılında D vitamini desteğinin mutlaka sağlanması gereklidir. D vitaminin en önemli kaynağı gün ışığıdır. Bu dönemle tüm çocukların, özellikle ilk yaş çocuklarının açık havaya çıkarılması şarttır. D vitamini sağlanmasını için güneşin görünür olması gerekmez. Bulutların arkasında bile olsa...

Devamı…

Suda boğulma

Suda boğulma  tüm yaş gruplarına göre çocukluk döneminde daha sık görülür. Korku, panik ve deneyimsizlik nedeniyle kendini koruyamayan çocuk kolaylıkla boğulabilir. Özellikle üç yaş altı çocuklar çok sığ suda bile yüzükoyun düştüklerine kalkmayı akıl edemez ve fazla miktarda suyu nefes alarak solunum yollarına kaçırabilirler. Akılda tutulması gereken önemli bir nokta da suda boğulmanın deniz dışında ev veya herhangi bir yerde herhangi bir su birikintisinde de gerçekleşebileceğidir. Bu nedenle evde hiçbir zaman su birikintisi bulundurulmamalıdır. İleri yaş çocuklar da suyun tehlikeleri konusunda eğitimli, deneyimli ve dikkatli olmayabilir. Özellikle. Bu nedenle su kenarında tüm çocuklar gözetim altında tutulmalı; olası tehlikeler konusunda eğitimeli...

Devamı…

Çocuk düşmanı bir metal: Kurşun

Kurşun vücudumuzda hiçbir fonksiyonu olmayan tamamen zararlı bir metaldir. Doğada ve çeşitli eşya ile malzemelerde bulunan kurşun solunum yolu, sindirim sistemi veya deriden vücudumuza girebilir. Toksik dozlara çıkıldığında beyin başta olmak üzere tüm organlara zarar verebilir. Büyüme çağındaki çocuklarda bu zarar çok daha belirgindir. Kurşun zehirlenmesi öğrenme güçlüğü ve davranışsal bozukluklara neden olabilir. Uzun süreli toksik etkiler mide barsak sistemi bozukluklarına neden olur; boy kısalığı gelişebilir. Kansızlık sık görülen yan etkileri arasındadır. Kurşun günlük yaşantımızda malzeme olarak kullanıldığı boyalarda, araba yakıtlarında, fabrika atıklarında, su borularında olabilir. Bu malzemelerin atıkları toz olarak havada ve yerde; denizde veya deniz içinde malzeme...

Devamı…

Yazın beslenmede nelere dikkat edelim?

1. Her zaman olduğu gibi mevsimsel gıdaları tüketelim. 2. Öğün miktarlarını küçültelim. 3. Daha çok su içelim. 4. Gıda hijyenine daha çok özen gösterelim. 5. Hazırlanmış gıdaları hemen tüketelim. 6. Hazırlanmış gıdaları ve  özellikle süt ürünlerini buzdolabı dışında bırakmayalım. 7. Mideden geç boşalan yağ ağırlıklı gıdaları daha az tüketelim. 8. Ev  dışında açık alanda satılan denetimsiz gıda tüketmeyelim. 9. Sebze ve meyvaların yıkanmasında daha çok özen gösterelim. 10. Beslenme sonrası ağır eforlardan...

Devamı…