Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, meyve sularına ilave şeker ve tatlandırıcı eklemeyi yasaklandı. Yasak, 31 Aralık 2014’de başlayacak. Yeni düzenleme ile meyve sularında 3 gr/litre alkol ise varlığını sürdürecek. Bu doğru ama eksik adımı destekliyoruz. Ancak toplumun yapması gereken meyve suyu içmek değil meyvenin kendisini yemektir.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, meyve sularında ilave şeker kullanımını yasakladı. Bakanlık, 31 Aralık 2014 tarihinden önce piyasaya arz edilen ürünlere 31 Aralık 2015 tarihine kadar uyum süresi verdi.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın Türk Gıda Kodeksi Meyve Suyu Ve Benzeri Ürünler Tebliği Resmi Gazete’de yayımlandı. Tebliğ, meyve suyu ve benzeri ürünlerin tekniğine uygun ve hijyenik şekilde üretilmesi, hazırlanması, işlenmesi, muhafazası, depolanması, taşınması ve pazarlanmasını sağlamak üzere bu ürünlerin özelliklerini belirlemeyi amaçlıyor. Tebliğ; meyve suyu, konsantreden üretilen meyve suyu, meyve suyu konsantresi, su ile ekstrakte edilen meyve suyu, meyve suyu tozu, meyve nektarı, meyve püresi ve meyve püresi konsantresini kapsar.
Tebliğ ile meyve suyu özellikleri belirlendi. Buna göre aynı tür meyveden işleme sırasında uygun fiziksel işlemlerle ayrılan aroma, pulp ve meyve kesecikleri yine uygun fiziksel işlemlerle meyve suyuna geri kazandırılabilecek. Turunçgil meyve suyu, meyve etinden (endokarp) gelmesi gerekecek. Misket limonu suyu, bütün haldeki meyveden elde edilebilecek. Meyve suyunun, çekirdekli, tohumlu ve kabuklu meyvelerden üretildiği durumlarda; çekirdek, tohum ve kabuk bileşenleri veya parçaları meyve suyu içine dahil edilmeyecek. Ancak iyi üretim uygulamaları ile çekirdek, tohum ve kabuk bileşenleri veya parçalarının uzaklaştırılamadığı durumlarda bu koşul aranmayacak. Meyve suyu üretiminde, meyve suyu ile meyve püresi karıştırılabilecek.
Meyve suyu ve püresinde
etil alkol miktarı 3 g/L’yi,
uçucu asit miktarı 0.4 g/L’yi ve
laktik asit miktarı 0.5 g/L’yi geçemeyecek.
Konsantreden üretilen meyve suyu özellikleri
Konsantreden üretilen meyve sularına ilave edilecek su, meyve suyunun kalitesini etkilemeyecek şekilde, özellikle duyusal, mikrobiyolojik ve kimyasal açıdan uygun özelliklerde ve İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmeliğe uygun olacak. Son ürünün suda çözünür kuru madde miktarı, n meyve suyu için minimum briks değerlerini karşılayacak. Aynı tür meyveden işleme sırasında uygun fiziksel işlemlerle ayrılan aroma, pulp ve meyve kesecikleri yine uygun fiziksel işlemlerle konsantreden üretilen meyve suyuna geri kazandırılabilecek. Konsantreden üretilen meyve suyu, aynı meyveden elde edilen meyve suyunun başlıca fiziksel, kimyasal, organoleptik ve besin özelliklerini sağlayacak uygun işlemlerle hazırlanacak. Konsantreden üretilen meyve sularının üretiminde, meyve suyu veya meyve suyu konsantresi ile meyve püresi veya meyve püresi konsantresi karıştırılabilecek.
Meyve suyu konsantresi özellikleri
Doğrudan tüketime sunulan meyve suyu konsantrelerinde, suyun en az yüzde 50’si uzaklaştırılmış olacak. Aynı tür meyveden işleme sırasında uygun fiziksel işlemlerle ayrılan aroma, pulp ve meyve kesecikleri yine uygun fiziksel işlemlerle meyve suyu konsantresine geri kazandırılabilecek.
Meyve nektarı özellikleri
Sadece ilave şekersiz olarak üretilen meyve nektarlarında şeker yerine tamamen, düşük enerjili olarak üretilen meyve nektarlarında ise şeker yerine kısmen, Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğine uygun tatlandırıcılar kullanılabilecek. Aynı tür meyveden işleme sırasında uygun fiziksel işlemlerle ayrılan aroma, pulp ve meyve kesecikleri yine uygun fiziksel işlemlerle meyve nektarına geri kazandırılabilecek.
İşleme sırasında ayrılan aroma, aynı meyve püresi konsantresine ek-1’in (b) bendinde tanımlanan uygun fiziksel işlemle geri kazandırılabilecek.
Tebliğ kapsamında yer alan ürünlere katılmasına izin verilen bileşenler şunlar olabilecek: Mevzuata uygun vitamin ve mineraller uygun miktarda eklenebilecek. Üzüm suyuna tartarik asit tuzları geri kazandırılabilecek. Meyve nektarına şekerler veya bal veya tatlandırıcılar eklenebilecek. Ancak ilave edilen şeker eya bal son ürünün toplam ağırlığının en fazla yüzde 20’si kadar olacak. Meyve suyu, konsantreden üretilen meyve suyu, meyve suyu konsantresi, su ile ekstrakte edilen meyve suyu, meyve suyu tozu ve meyve nektarı üretiminde asitliği düzenlemek amacıyla, meyve suyuna susuz sitrik asit cinsinden en fazla 3 g/L limon veya misket limonu suyu , limon veya misket limonu suyu konsantresi ilave edilebilecek. Domates suyu ve konsantreden üretilen domates suyuna tuz, baharat ve aromatik bitkiler katılabilir.
Tebliğ kapsamında yer alan ürünler, Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğinde yer alan hükümlere, ürünlerin taşınması ve depolanması, Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinin gıdaların taşınması ve depolanması ile ilgili hükümlerine uygun olacak. Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerin etiketi, Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliğinde yer alan hükümlere ek olarak aşağıda belirtilen hükümlere de uygun olacak. Tebliğde yer alan ürünlerin ticari isimleri tanımlarda yer alan isimlendirmelere uygun yapılacak. Eğer ürün tek bir çeşit meyveden elde ediliyorsa ürün ismindeki “meyve” ifadesi yerine söz konusu meyvenin adı kullanılacak.
İki veya daha fazla meyveden elde edilen ürünlerde, limon ya da misket limonu suyunun asitliği düzenlemek amacıyla kullanıldığı durumlar haricinde, ürün ismi bileşen listesinde gösterildiği gibi kullanılan meyve sularının veya pürelerinin azalan hacimlerine göre sıralanan meyve isimlerinden oluşacak. Üç veya daha fazla meyveden elde edilen ürünler, meyvelerin isimleri yerine “karışık” veya çoklu veya aynı anlama gelen bir ifade ya da kullanılan meyve sayısını belirterek ifade edilebilecek.
Meyve suyu, konsantreden üretilen meyve suyu, meyve suyu konsantresi, su ile ekstrakte edilen meyve suyu, meyve suyu tozu ve meyve nektarının restorasyonu için geri kazandırılması gerekli maddelerin etiket üzerinde belirtilmesi zorunlu olmayacak. Ancak meyve suyuna ekstra ilave edilen pulp veya meyve kesecikleri etikette belirtilecek.
Meyve suyunun konsantreden üretilen meyve suyu ile karışımı ve kısmen, bir ya da daha fazla konsantre üründen elde edilen meyve nektarı için “Kısmen konsantre(ler)den üretilmiştir.”, tümüyle bir ya da daha fazla konsantre üründen elde edilen meyve nektarı için “Konsantre(ler)den üretilmiştir.” ifadesi etiket üzerinde, ürün ismine yakın olarak kontrast teşkil edecek ve açıkça görülebilir karakterde belirtilecek.
Meyve nektarı bileşimindeki meyve suyu, meyve püresi veya bunların karışımının minimum miktarı, etiket üzerinde, “meyve oranı en az yüzde ……” ifadesi ile belirtilecek. Bu ifade ürün adı ile aynı görüş alanı içerisinde yer alacak.
Meyve suyu konsantresi eğer son tüketiciye sunulmayacaksa etiket bilgilerine ek olarak, etiket üzerinde ilave edilen limon suyunun, misket limonu suyunun veya Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğine uygun asitliği düzenleyici maddelerin varlığı ve miktarları belirtilecek. Bu bilgiler ambalaj üzerinde veya ambalaja bir etiketle iliştirilmiş olarak veya ayrı bir belge olarak verilebilecek. “Meyve nektarına şeker eklenmemiştir” beyanı veya aynı anlama gelecek herhangi bir beyan; ancak, ürün ilave mono veya disakkarit veya tatlandırıcılar dahil olmak üzere tatlandırmak amacıyla herhangi bir başka gıda içermiyor ise yapılabilecek. Şekerler, meyve nektarında doğal olarak bulunuyorsa “Doğal olarak bulunan şekerler içerir.” ifadesi etiket üzerinde yer alacak. “Türk Gıda Kodeksi gereğince meyve suları ilave şeker içermez” ibaresi ürün adı ile aynı görüş alanı içerisinde ürün etiketlerinde yer alabilecek. Meyve suyu ve konsantreden üretilen meyve suyu ürün etiketlerinde “yüzde 100 meyve suyu” ifadesi kullanılabilecek.
31 Aralık 2014’e kadar uyum süresi
Tebliğ ile Türk Gıda Kodeksi Meyve Suyu ve Benzeri Ürünler Tebliği yürürlükten kaldırıldı. Bugüne kadar faaliyet gösteren gıda işletmecileri 31 Aralık 2014 tarihine kadar bu Tebliğ hükümlerine uymak zorunda olacak. Faaliyet gösteren gıda işletmecileri tarafından yürürlükten kaldırılan Tebliğ hükümlerine uygun ürünler, 31 Aralık 2014 tarihinden önce piyasaya arz edilmek koşulu ile 31 Aralık 2015 tarihine kadar piyasada bulunabilecek. Tebliğ bugün itibarıyla yürürlüğe girdi.
Gıda Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada bugünkü Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Meyve Suyu Ve Benzeri Ürünler Tebliği’ne ilişkin yazılı açıklamada bulundu. Tebliği ile gıdaların üretiminde kullanılan şekerin azaltılması çalışmalarına ve obezite ile mücadele kapsamında önemli bir adım daha atıldığına dikkat çeken Bakanlık, “Yeni düzenleme ile yürürlükten kaldırılan Türk Gıda Kodeksi Meyve Suyu ve Benzeri Ürünler Tebliğinde meyve sularına 150 g/l ilave şeker katılmasına izin verilirken yeni düzenleme ile meyve sularında ilave şeker kullanılması yasaklanmaktadır. 150 g şekerin yaklaşık 600 kcal olduğu düşünüldüğünde bu miktarın günlük diyetten çıkarılması tüketicilerimizin sağlıklı beslenmeleri adına önem arz etmektedir” ifadelerini kullandı.
Günümüzde meyve suyunun yanı sıra meyve nektarı, meyveli içecek, aromalı içecek gibi benzer ürünlerin de piyasada yerini aldığına dikkat çeken Bakanlık şunları kaydetti:
“Özellikle içerdikleri meyve miktarı bakımından meyveli içecekler ile aromalı içeceklerden farklı ürünler olan meyve suyu ve meyve nektarlarının tüketicilerimizin bilerek tüketmesi adına tebliğ ile yeni düzenlemeler getirilmiştir. Bu kapsamda meyve suyu etiketlerinde ‘yüzde 100 meyve suyu’ ve ‘meyve suları ilave şeker içermez’ ifadeleri yer alabilecektir.
Tebliğin uygulanmasına yönelik olarak halen faaliyet gösteren gıda işletmecilerine 31 Aralık 2014 tarihine kadar, 31 Aralık 2014 tarihinden önce piyasaya arz edilen ürünlere 31 Aralık 2015 tarihine kadar geçiş süresi verilmiştir.”
