Ülkemizde ikiz doğum oranı yaklaşık yüzde bir iken, son on yılda tüp bebek ve aşılama gibi üremeye yardımcı tedavi yöntemlerindeki ilerlemeye paralel olarak bu oran çok yükselmiştir. Kısırlık tedavisinde kullanılan ilaçlar yumurtalıklardan daha fazla yumurta salınımına neden olduğu için birden fazla yumurta döllenebilir. Tüp bebek tedavisinde başarı şansını artırmak için birden fazla döllenmiş yumurtanın rahim içine yerleştirilme eğilimi de çoğul gebelik oranını artırmaktadır.
Tek yumurta ikizleri döllenmiş tek bir yumurtanın bölünmesi ile, çift yumurta ikizleri ise iki ayrı yumurtanın ayrı ayrı döllenmeleri ile oluşur. Tüp bebeklerin tamama yakını çift yumurta ikizleridir. Tahmin edilebileceği gibi tek yumurta ikizleri fiziksel olarak çok daha fazla birbirlerine benzerler.
Aynı anda iki bebeğe sahip olmak basitçe sevincinizin ve işlerinizin ikiye katlanması değildir. Büyüme ve gelişme süreçlerinde ikiz olmanın getirdiği birtakım fiziksel ve duygusal zorluklar yaşanması kaçınılmazdır.
İkiz ve çoğul gebeliklerde erken doğum riski yüksektir. Miadında (normal gebelik süresini tamamladıktan sonra) doğsalar bile doğum tartıları düşük olabilir. Çoğunlukla prematüre ve düşük doğum tartılı doğan bu bebeklerin hiç kuşkusuz bakımları da miadında doğan normal doğum tartılı bebeklere göre daha zordur. Annenin bebek bakıcısı dışında eşinin, yakın akrabalarının veya arkadaşlarının desteğine de ihtiyacı vardır. Annenin bu yorucu süreçte uykusunu ve beslenmesini ihmal etmemesi ve haftada birkaç saat bile olsa kendine özel zaman ayırabilmesi sağlanmalıdır.
İkiz bebeklerin yetiştirilmesinde dikkat edilmesi gerekenler:
Öncelikle ikizleri “doğum günleri aynı olan iki kardeş” olarak görmeliyiz. Özellikle tek yumurta ikizleri fiziksel olarak birbirlerine çok benzeseler de farklı bir beyine ve kişilik yapısına sahiptirler. Toplumda ikizlerin aynı şeyleri düşündüğü ve hissettiği kanısı ise doğru değildir. Yetiştirme sürecinde farklılıkları görüp desteklemek her birine bir kimlik duygusu kazandırmak hedefimiz olmalıdır.
İkizlerin her birine kendi adıyla hitap edilmeli, birkaç dakika erken doğan kardeşi “abi” ya da “abla” olarak tanımlanmamalıdır. Aynı tarz kıyafetler giydirilmemeli ve aynı oyuncaklar alınmamalıdır. Birbirleriyle elbette oynayacaklardır ancak bazen ayrı ayrı oynamalarına da fırsat yaratılması kişilik gelişimi için önemlidir. Biriyle siz oynarken diğeri kardeşi veya bakıcı ile oynayabilir. Her biri için özel olarak zaman ayrılmalı, yeteneklerine göre farklı etkinliklere katılmaları desteklenmelidir. Diğer aile bireylerini ve arkadaşlarınızı da ikizlere aynı davranmamaları gerektiği konusunda bilgilendirin.
İkizler büyüme sürecinde aynı zaman dilimini paylaştıkları için doğal olarak birbirleriyle çok vakit geçirirler. Birbirlerinin hareketlerini ve yüz ifadelerini daha kolay okurlar. Birbirleriyle olan iletişimleri sizinle ve arkadaşlarıyla olan iletişimden çok daha iyidir. Hatta kendi aralarında sizin anlamadığınız bir dil bile geliştirebilirler ve birlikte oynayıp eğlenebildikleri için çevre ile çok ilgili olmayabilirler. Ancak endişe etmeye gerek yoktur. İkizlerin bazen ayrılmaları, farklı kişilerle farklı oyunlar oynamaları ve yetenekleri doğrultusunda farklı etkinliklere katılmaları sağlanarak bu sorun aşılır.
İkizler yuvada ya da anaokulunda aynı sınıfta olabilirler. Ancak birinci sınıfta mutlaka ayrı okul veya sınıf tercih edilmelidir.
