Anne sütünün çok olması Türkiye’de nedense pek sorun sayılmıyor. İlk bebeğimde çocukcağız bir türlü sütleri bitiremediğinden tam 17 defa kanal tıkanması ve mastit gibi ağrılı sızılı meme problemleri yaşadım, sütler kanallarda kalıp tuhaf kitleler oluşturdular, mastiti zaten bilen biliyor, dokunmaya dayanamazdım acıdan.
Sütümün fazla olduğunu söyleyip derdime çare aradığım eş dost, anneanne-babaanne, komşu teyzeler hatta doktorlar bile, diye diye “maşallah” diyorlardı. Bu sütü azaltmam gerektiğini biliyordum ama yolunu bir türlü bulamadım. İkinci bebeğimde de aynı şeyleri yaşarken, internette İngilizce arama yapmak nihayet aklıma geldi ve bunun çok görülen, çaresi de kolay bir dert olduğunu gördüm. Bu bilgileri edinip benimle ve aynı dertten muzdarip onca kadınla paylaşmayan, dertten de çaresinden de haberi olmayan bütün o doktorlara halen kızgınım.
Sütün fazla olması bebeğin de gazlı olmasına veya kilo alamamasına neden oluyor. Çünkü emzirmeye başladığınızda gelen “önsüt” daha sulu ve şekerli, ardından gelen “sonsüt” ise daha yağlı oluyor. Biz sütü bol kadınların bebekleri, hele de benim ilk oğlum Ali gibi nazlı nazlı emiyorlarsa, o sonsüte bir türlü ulaşamıyorlar. İkinci bebeğim Cemo pompa gibi hemen emiyor, bu sefer de “çok içmekten” çok fena gaz sancıları çekiyordu, ben sütü azaltmayı başarana kadar. Ali küçükken annem sürekli “bu çocuk çok zayıf! Aç bu çocuk!” diyordu, sütü arttırarak değil azaltarak karnını doyurduğum Cemo ise boğum boğum bir bebek. (İlk aylarda ikisi de sadece anne sütüyle beslendi; Ali 3 aylıkken 5 kilo 200 gramdı, Cemo ise aynı dönemde 7,5 kiloyu bulmuştu!)
Buyurun, süt fazlası veya sütün hızlı akması hakkında bir uzman yazısının çevirisi (sonra bir de çekenden sor yazısı yazacağım):
Derdiniz sütün hızlı akması mı?
Kelly Bonyata, Uluslararası Kurul Sertifikalı Emzirme Danışmanı, 20 Ağustos 2011
Bebeğiniz bunlardan birini yapıyor mu?
• Meme emerken, süt onun içemeyeceği kadar hızlı akıyormuş gibi tıkanıyor, öksürüyor, yutkunuyor, boğulacak gibi oluyor, nefesi tıkanıyor.
• Emerken sık sık memeyi bırakıyor.
• Sütünüzün hızla akmaya başladığı sırada, yavaşlatmak istercesine meme ucuna bastırıyor.
• Gürültüyle meme emiyor.
• Çok sık tükürüyor, kusuyor veya çok gazlı.
• Meme emmeyi reddettiği dönemle oluyor.
• Onu doyurmaktan çok rahatlatmak için emzirmek istediğinizde kabul etmiyor.
Bu belirtiler size tanıdık geliyorsa, muhtemelen süt salma refleksiniz çok kuvvetli (forceful let-down), yani sütünüz fazla hızlı, fazla basınçlı geliyor bebeğe. Bu durum genellikle sütün çok fazla olmasıyla ilgilidir. Bazı anneler, süt akışının hızlı olmasına ve sütün çok fazla olmasına bağlı sorunların bebek 3-6 haftalık olmadan başlamadığını fark ediyor. Sütün çok salınmasının etkileri, hafifçe rahatsızlık vermekten büyük problemler çıkarmaya kadar geniş bir yelpazeye yayılıyor; bunun sizi nasıl etkileyeceği süt salma refleksinizin kuvvetine ve emzirme ilişkisini nasıl değiştirdiğine bağlı.
Ne yapabilirsiniz?
Temelde, sütün fazla kuvvetli salınmasına karşı yapabileceğiniz iki şey var: bebeğin hızlı akışla başa çıkmasına yardım etmek, süt miktarınızı bebeğinizin ihtiyacına uygun şekilde azaltacak tedbirler almak. Sütün fazla hızlı akması genel olarak sütün çok olmasının bir yan etkisi olduğu için bir çok anne işi her iki yoldan çözmeye çalışır. Sütünüzün çok fazla olması konusunda yapacağınız müdahalelerin sonuç vermesi birkaç hafta sürebilir, sabretmeye çalışın ve bu işle uğraşmaya devam edin.
Bebeğin hızlı süt akışıyla başa çıkmasına yardım etmek
* Bebeği, memeyi “yokuş yukarı” emeceği şekilde yerleştirin ki yerçekimi süt akışına karşı çalışsın. Bebeğin başının ve boğazının memeucu seviyesinin üstünde kaldığı pozisyonlar en etkilisi. Deneyebileceğiniz bazı emzirme pozisyonları:
* Bebeği kucağınıza alıp emzirdiğiniz klasik pozisyonda, ama geriye yatarak emzirmek (yatan koltuklar veya çokça yastık kullanmak işi kolaylaştıracak)
* Futbol tutuşu denen, bebeğin gövdesiyle bacaklarını emzirdiğiniz göğsünüzün tarafındaki kolunuzun altına aldığınız, başını aynı kolunuzla desteklediğiniz pozisyonda, yine geriye yatarak emzirmek
* Dik futbol tutuşu: Futbol tutuşu gibi ama bebek yatmak yerine yüzü anneye bakacak şekilde oturuyor. (2. fotoğraf)
* Bebekle yanyana yatarak emzirmek. Böylece süt hızlı gelirken bebek fazla sütü ağzından yana akıtabilir.
* Avustralya pozisyonu: siz sırtüstü yatarken bebeğinizi kendi üstünüze, yüzü size dönük olarak yatırarak emzirmek. Bunu çok sık yapmayın, süt kanallarınızın tıkanmasına neden olabilir.
* Bebek çok hava yutuyorsa sık sık gazını çıkarın.
* Daha sık emzirin. Böylece iki emzirme arasında biriken süt miktarı azalacak, bebek daha rahat emecektir. (Bu görüşe hiç katılmıyorum, bebeği ihtiyacından sık emzirmek sütünüzü arttıracak, uzun vadede iş iyice zorlaşacak)
* Bebeğiniz uykulu ve rahatken emzirin. O zaman bebek daha nazik emecek, süt akışı da daha yavaş olacaktır.
* Süt salınana kadar bekleyin, sonra bebeği memeden çekip fışkıran sütü bir beze akıtın (Ya da bence sterilize ettiğiniz bir kavanoza doldurup buzluğa koyun, başka zaman içer). Sütün akışı yavaşlayınca bebeği emzirmeye devam edin.
* Süt akışı yavaşlayana kadar sütü elle veya pompayla sağın, sonra bebeği emzirin. Bu yöntemi yalnızca, başka hiçbir şey işinize yaramıyorsa kullanın, çünkü süt üretimini arttırır. Bunu yapacak olursanız, her seferinde biraz daha az süt sağmaya çalışın, emzirmeden önce sütü sağmanız gerekmeyene kadar.
Sütünüzün miktarını bebeğinizin ihtiyacına göre ayarlamak
* Eğer bebeğiniz iyi kilo alıyorsa, her emzirmede bir memeden emzirmenin faydası olabilir.
* Bebek bir memeyi emmeyi bitiriyor ama emmeye devam ediyorsa, onu yine aynı memeden emzirin.
* Emzirmediğiniz göğsünüzde süt birikip sizi rahatsız ediyorsa, rahatlatmaya yetecek, az miktarda sütü sağın ve o göğse soğuk kompres yapın. Her seferinde biraz daha az süt sağmaya çalışın, hiç süt sağmadan rahat edecek hale gelene kadar.
* Göğsünüzü gereksiz yere uyarıp “süt üret” sinyali vermekten kaçının: gerek yoksa sağmayın, göğsünüzün üstüne uzun süre duş tutmayın, göğüs kalkanı kullanmayın.
* Emzirme aralarında göğsünüze soğuk kompres yapın (30 dakika soğuk kompres yapıp en az bir saat ara vererek). Bu yöntem göğsünüzdeki kan dolaşımını ve süt üretimini yavaşlatabilir. (Bence bu yöntemle süt kanallarınız da tıkanabilir… denemedim).
* Bir hafta kadar zaman sonra, her emzirmede tek taraftan emzirmek fayda etmediyse, diğer memeye geçmeden önce bebeği belli bir süre boyunca aynı taraftan emzirmeyi deneyin. Buna blok emzirme deniyor.
* 2-3 saat boyunca, emzirme zamanlarında bebeği hep aynı taraftan emzirin, gerek duyuyorsanız bu zaman dilimini yarım saatlik süreler ekleyerek uzatın.
* Emzirmeyi hiçbir şekilde sınırlamayın, sadece bebek ne zaman meme emmek isterse, belirlediğiniz süre boyunca onu hep aynı göğsünüzden emzirin.
* Emzirmediğiniz göğsünüzde süt birikip sizi rahatsız ediyorsa, rahatlatmaya yetecek, az miktarda sütü sağın ve o göğse soğuk kompres yapın. Her seferinde biraz daha az süt sağmaya çalışın, hiç süt sağmadan rahat edecek hale gelene kadar.
* Uç vakalarda annenin 4 saatten daha uzun dilimlerle denemeler yaparak, ne kadar zaman aynı memeden emzirmenin kendisine daha uygun olduğunu bulması gerekebilir.
* Yalnızca sütün aşırı derecede fazla olduğu uç vakalarda kullanılması gereken ek tedbirler, kabak yaprağı kompresi ve bitkilerdir cabbage leaf compresses and herbs.
Burada anlattığımız tedbirler sorunu tam olarak çözmese de, birçok anne, bebekleri aşağı yukarı 12 haftalık olduğunda süt fazlalığının ve hızlı akışın biraz da olsa azaldığını görür. Bu dönemde, süt üretiminin daha istikrarlı ve bebeğin ihtiyaçlarıyla daha uyumlu olmasını sağlayacak hormon değişiklikleri olur.*hormonal changes occur
Bazen sütü çok olan veya fazla hızlı akan kadınların bebekleri bu hızlı akışa çok alışır ve doğumdan 3 hafta ila 3 ay sonra süt akışı normal olarak yavaşladığında bunu kabul etmezler. Süt salma refleksiniz aslında yavaş olmasa bile, bebeğinize öyle gelebilir. Bu konuda ipuçları için bakın: Sütünüz yavaş mı geliyor? * Let-down Reflex: Too Slow?
