Ortalama 2,5-3 yaşlarında tüm süt dişleri tamamlandıktan sonra çocuklar için özel yapılmış küçük başlıklı, yumuşak kıllı fırçalar ile fırçalama alışkanlığının kazandırılması için çocuklara ayna karşısında kendi dişlerini fırçalamaları öğretilir. Hatta ebeveynler de onlara eşlik edip bu işi eğlenceli hale getirebilirler. El becerileri yeterli olmasa da diş fırçalama alışkanlığının bu yaşlarda kazandırılması son derece önemlidir. 1,5-2 yaşlarından itibaren çocukların ağızlarında bir rahatsızlık yokken diş hekimi ile tanışmaları gerekmektedir. Tedavi gerektirecek bir işlem yapılmadan diş hekimiyle tanışmak ve rutin kontrollerle bu ilişkiyi güvenli bir alışkanlık haline getirmek “diş hekimi korkusu” olmayan bir birey yetiştirmek için son derece önemlidir.
Süt dişlerinin aralarında boşluklar olması normal bir durumdur. Süt dişleri çiğneme, konuşma, estetik gibi fonksiyonlar için önemli olduğu gibi aynı zamanda alttan gelecek olan sürekli dişler için hem gerekli yeri sağlarlar hem de doğru zamanda doğru yerden sürmeleri için rehberlik yaparlar. Bu sebeplerden dolayı süt dişlerinin korunması ve gerekirse tedavilerinin yapılması son derece önemlidir.
Süt dişlerinin düşme zamanına kadar sağlıklı bir şekilde ağızda kalmaları için çocuklar ve ebeveynleri günde en az iki defa (sabah ve akşam öğünler sonrası) etkili bir şekilde mekanik temizlik yapmalıdırlar. Buna ek olarak diş hekimleri çürükten ve diş eti rahatsızlıklarından korunmak amacıyla rutin bir şekilde diştaşı temizliği, dişlerin çiğneme yüzeylerindeki riskli bölgeleri kaplayan “fissür örtücü” uygulamaları ve yüzeyel florid uygulamaları yaparak hem koruyucu tedavilerin avantajlarından faydalanmanızı sağlayabilirler hem de çocukların ağrısız tedavilerle diş hekimine alışmalarını sağlayabilirler.
Ortalama altı yaşında ilk sürekli diş olan 1. büyük azı dişleri alt çenede, süt azı dişlerinin arkasında görünceklerdir. Bunları takiben üst 1. büyük azı dişleri sürmeye başlayacaktır. Bu yaştan itibaren “karışık dişlenme” denilen, süt ve sürekli dişlerin aynı anda ağızda bulunduğu dönem başlar. Karışık dişlenme döneminde alt ve üst çene dişlerinin birbiriyle olan ilişkileri, temasları da değişmektedir. Bunun sonucunda diş gıcırdatma meydana gelebilir. Bu dönemde bu olay normal sayılır ve sürekli dişler (20 yaş dişleri hariç) tamamlandıktan sonra kaybolur. Yedi yaşından itibaren çocukları rutin bir şekilde ortodonti uzmanı kontrolü altında tutmakta fayda vardır. Böylece ortodonti uzmanları çocuklarda büyüme sürecini yakından gözlemleyip doğru zamanda gerekli tedavi seçeneklerini planlayabilirler.
Karışık dişlenme dönemiyle beraber çocuklara mekanik temizliğin önemli bir parçası olan diş ipi kullanması da öğretilmelidir. Böylece arayüz çürüklerinin oluşması engellenebilir. Yeni süren sürekli tüm azı dişlerine fissür örtücü uygulanması ve bunların devamlılığı sağlanmalıdır.
Yaklaşık 10-12 yaşlarında tüm süt dişleri düşmüş ve sürekli dişler (20 yaş dişleri hariç) yerlerini almış olurlar.
Çocuklarda süt dişlerinin sürme ve dökülme zamanları
Üst dişler :
• Süt 1. keser dişleri 8-12 aylık arası çıkar, 6-7 yaşlarında düşer.
• Süt 2. yan keser dişer 9-13 aylık arası çıkar, 7 -8 yaşlarında düşer.
• Süt kanin – köpek dişleri 16-22 aylık arası çıkar, 10-12 yaşlarında düşer.
• Süt 1. azı dişleri 13-19 aylık arası çıkar, 9-11 yaşlarında düşer.
• Süt 2. azı dişleri 25-33 aylıkları çıkar, 10-12 yaşlarında düşer.
Alt dişler :
• Süt 1. keser dişleri 6-10 aylık arası çıkar, 6-7 yaşlarında düşer.
• Süt 2. yan keser dişer 10-16 aylık arası çıkar, 7 -8 yaşlarında düşer.
• Süt kanin – köpek dişleri 17-23 aylık arası çıkar, 9-12 yaşlarında düşer.
• Süt 1. azı dişleri 14-18 aylık arası çıkar, 9-11 yaşlarında düşer.
• Süt 2. azı dişleri 23-31 aylıkları çıkar, 10-12 yaşlarında düşer.
Süt dişlerinin ve sürekli dişlerin sürme zamanları normalden erken veya geç olabilir. Sürme sıraları farklı olabilir. Endişelenmeye gerek yoktur. Diş hekimine götürüp kontrol ettirmeniz yeterli olacaktır. Fakat bunun tam tersi olarak sistemik veya genetik rahatsızlığı olan çocuklarda da ağız içinde normalden farklı durumlarla karşılaşabilinir.