DİSK-AR Müdürü Serkan Öngel 16 yaşında ağır işlerde çalışmanın yolunu açan yönetmelik değişikliğinin, 16-18 yaş arası genç sömürüsünden daha fazla yararlanmak isteğinin bir ifadesi olarak değerlendirilebileceğini söyledi.

DİSK-AR (Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü) Müdürü Dr. Serkan Öngel hükümetin yaptığı son yönetmelik değişikliğinin “16-18 yaş arası genç sömürüsünden daha fazla yararlanmak isteğinin bir ifadesi olarak” ele alınabileceğini söyledi.

Öngel bianet’e, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın yayımladığı Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliği değerlendirdi.

Yönetmelik değişikliği ile tam olarak ne amaçlandığının ortaya çıkmadığını anlatan Öngel, bununla birlikte “yeni bir tasarım çabasının” açıkça görüldüğünü vurguladı.

Öngel yeni yönetmeliği ele alırken değişiklikle kaldırılan maddeleri şöyle anlattı.

“Önceki yönetmelikte referans verilen ve yeni düzenlemede yönetmelikte referans verilmekten vazgeçilen, ağır ve tehlikeli iş tanımını içeren 4857 sayılı iş kanununun 85. Maddesi, ‘Onaltı yaşını doldurmamış genç işçiler ve çocuklar ile çalıştığı işle ilgili mesleki eğitim almamış işçiler ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılamaz’ hükmüne yer veriyordu. Aynı maddede hangi işlerin ağır ve tehlikeli işlerden sayılacağı, kadınlarla onaltı yaşını doldurmuş fakat onsekiz yaşını bitirmemiş genç işçilerin hangi çeşit ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılabileceklerinin ‘Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği’ ile belirleneceği belirtiliyordu. Bu yönetmelik de ortadan kaldırıldı.”

Genç sömürüsü

Öngel’in verdiği bilgilere göre, kaldırılan yönetmelikte yer alan genç işçiler için çalışma yasaklarının bir kısmı, Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğe taşındı.

“Ancak daha önce yer alan kimi yasaklar göz ardı edildi. Maden ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yeraltında veya su altında çalışacak işler, sağlık kuralları bakımından günde ancak yedibuçuk saat veya daha az çalışılması gereken işler hakkında yönetmelik kapsamındaki işler, iş güvenliği açısından sakınca taşıyabilecek işler, müteharrik makineler kullanılarak yapılan işler gibi işler çocuk ve genç işçilerle ilgili yönetmelik kapsamından çıkartıldı. Bu durum özellikle 16-18 yaş arası genç sömürüsünden daha fazla yararlanmak isteğinin bir ifadesi olarak ele alınabilir.”

Bu sınırlamalar kalktı

16-18 yaş arası için asgari ücretin düşürülmesinin de gündemde olduğunu hatırlatan Serkan Öngel, ağır ve tehlikeli işler yönetmeliğinde yer alan ve yeni yönetmelikle birlikte gündemden kalkan noktalara da dikkat çekti.

“Ortada bir boşluk doğmuş durumda. Yasada ‘çalıştığı işle ilgili mesleki eğitim almamış işçiler’ için de ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılamaz hükmü vardı. Bu fiili olarak kalkmış görünüyor. Yine kadınların ağır işlerde çalıştırılması ile ilgili sınırlandırmalar vardı. Kadın işçilerin özel günleri için bir hüküm vardı. Bunlar da kalkmış oldu.”

Çocukların çalışacağı işler

Çalışma Bakanlığı çocuk ve gençlerin çalışma usüllerini düzenleyen yönetmeliği değiştirerek 21 Şubat’ta Resmi Gazete’de yayımladı.

Yönetmelikte sıralanan 16 yaşını doldurmuş fakat 18 yaşını bitirmemiş genç işçilerin çalıştırılabilecekleri işlerden bazıları şunlar:

– Toprağın pişirilmesi suretiyle imal olunan kiremit, tuğla, ateş tuğlası işleri ile boru, pota, künk ve benzeri inşaat ve mimari malzeme işleri.

– Kurutma ve yapıştırma işleri, kontrplak, kontratabla, yonga ağaçtan mamul suni tahta ve PVC yüzey kaplamalı suni tahta imali işleri ile emprenye işleri.

– Parafinden eşya imali işleri.

– Kuş ve hayvan tüyü kıllarının temizlenmesi, didiklemesi, ayrılması ve bunlara benzer işler.

– Plastik maddelerin şekillendirilmesi ve plastik eşya imali işleri. (PVC’nin imali ve PVC’den mamül eşyaların yapımı hariç)

– Selüloz üretimi işleri. (YY)

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğe ulaşmak için tıklayınız.

Kaynak: Yüce Yöney, bianet