Çocukluk döneminde uygulanan en eski aşıdır. İçeriği yıllar içerisinde değişerek ve geliştirilerek günümüzdeki şeklini almıştır. Difteri, tetanoz, boğmaca, çocuk felci ve hemofilus influenza tip B’den oluşan beşli karma aşıdır. Polio hariç diğerleri bakteri aşısıdır. Polio ağızdan kullanılan aşıdan farklı olarak inaktif bir aşıdır ve hastalığa neden olma riski yoktur. Boğmaca aşısını oluşturan antijenlerin içeriği de son yıllarda değiştirilmiştir ve beyin dokusuna olumsuz etkileri ortadan kaldırılmıştır. Bu nedenle günümüzde ileri yaşlarda da kullanılmaktadır.
Difteri
Kuşpalazı adıyla da bilinen difteri yaygın aşılama programları sayesinde günümüzde hemen hiç görülmeyen hasta grubundandır. Bakteri vücuda solunum yollarıyla girer ve üst solunum yollarında büyük membranlar yaparak yerleşir ve bu arada salgıladığı toksinleriyle vücuda zarar verir. Bu membranlar ana solunum yolunu tıkayarak (larenks) ve toksinleriyle kalbi olumsuz etkileyerek ölüme neden olabilir. Hastalık durumunda tedavisi erken dönemde fark edilerek antibiyotik tedavisi ve gerekli koşullarda antitoksin uygulamasıdır.
Tetanoz
Toksinleriyle kas ve sinirleri etkileyen ve ölümle sonlanabilen bir hastalıktır. Doğada yaygın olarak bulunan bakteri çoğunlukla yaralanma sonucunda ciltten vücuda girer, bu nedenle yaralanma riski yüksek meslek gruplarında, çocuklarda ve yenidoğan döneminde göbek kordonu hijyenik olmayan malzemelerle kesildiğinde sıklıkla görülür. Bakteri ürettiği toksinlerle vücut kaslarında devamlı kasılmalara ve ağır yaralanmalarda sıklıkla ölüme neden olur. Yaygın aşı uygulaması ve yara temizliği konusunda son yıllardaki gelişmeler nedeniyle hemen hiç rastlanmamaktadır. Ancak doğadan hiç kaybolmayacak bir enfeksiyon etkenidir. Aşılama programı yaşam boyu aksatılmamalıdır.
Boğmaca
Yenidoğan dönemi ve süt çocukluğunda özellikle tehlikeli olan ve ölümle de sonuçlanabilen bir enfeksiyondur. Özellikle solunum yolları etkilenir; hastalık nezle şeklinde başlayabilir, 6 haftalık uzun süren, öksürük nöbetleriyle karakterize ve gittikçe şiddetlenen bir seyri vardır. Bu nedenle bir haftayı geçen kuru öksürüklerde akla gelmelidir. İkinci haftadan sonra şiddetlenen ve nefes alıp vermeyi durduran öksürük nöbetleri nedeniyle bebek oksijensiz kalabilir, morarabilir ve beyin dokusu olumsuz etkilenebilir. Yenidoğan döneminde ölüme neden olabilir. Anneden gebelik esnasında geçen antikorlar bebeği boğmacadan korumaz, bu nedenle yaşamın ilk günlerinde bile görülebilir. Boğmaca karma aşı içinde uygulanır ve bu grup içinde en az koruyuculuk sağlayabilen aşıdır. Bu nedenle aşı programı aksatılmadan uygulanmalıdır. Son yıllarda yeni teknoloji ile üretilen aşı ileri yaşlarda bile kullanılabilmektedir. Aşının antijenik özellikleri nedeniyle etkinliği uzun sürmediğinden ileri yaşlarda da tekrarlanması önerilmektedir.
Çocuk felci
Aşılama programının yaygın uygulanmasıyla günümüzde dünyada yeni vaka sayısı hemen hemen yoktur. Ülkemizde de son 20 yılda yeni vaka tanımlanmamıştır. Ancak tamamen ortadan kaldırılabilmesi için toplum aşılanmaya devam edilmelidir. Hastalığın etkeni olan virüsün neden olduğu en önemli komplikasyonu kol ve bacaklarda kalıcı gevşek felce neden olmasıdır ve bu felç yaşam boyu düzelmez. Bu hastalar ortopedik destekleyici yapay malzemelerle sorunlu kol veya bacaklarını kullanabilirler.
Hemofilus influenza tip B aşısı
Menenjit, zatürre ve orta kulak enfeksiyonu nedeni olan, süt ve oyun çocukluğu döneminde sık rastlanan bakteriyel bir enfeksiyondur. Etken insandan insana yayılır. Sıklıkla menenjit, soluk borusunda ödem (akut larenjit) ve pnomoni (zatürre) nedeni olabilir ve sık olmayarak kemik ve eklemlerde enfeksiyon nedeni olabilir. Menenjit geçiren bebeklerde kalıcı hasarlar olabilmektedir. Aşı 6 haftadan önce önerilmez.
Karma aşı uygulaması
Aşılama programında bu beş aşı aynı enjeksiyon içinde 2, 4, 6, 18. aylarda uygulanır, 6 ve 11. yaşlarında difteri, tetanoz, boğmaca ve polio uygulanır. On bir yaşından sonra sadece tetanoz aşısı 5-7 yılda bir tekrarlanmalıdır. Hafif hastalık durumlarında aşı uygulanabilir. Özellikle yüksek ateşle seyreden hastalık durumlarında aşı ertelenebilir. Aşı sonrası sinir sistemini etkileyen yan etkiler görülürse aşı tekrarlanmamalıdır. Tabii ki aşıların da allerjik reaksiyon riski tüm ilaçlarda olduğu gibi vardır. Ateş, aşı yerinde kızarıklık ve şişlik görülebilir. Aşı yerinde şişlik ve kızarıklık 4 ve 5. dozlarda daha sık görülmektedir. Bunun yanında kusma, iştahsızlık, sık olmayarak konvulziyon ve durdurulamayan ağlamalar olabilir. Ciddi allerjik reaksiyonlar milyonda bir görülür.
