Üst solunum yolu enfeksiyonu neden olur?
Çocukluk çağında en sık görülen enfeksiyon hastalıkları üst solunum yolu enfeksiyonlarıdır (ÜSYE). Büyük çoğunluğunu virüs enfeksiyonları oluşturur.
Üst solunum yolunun bir ya da birkaç kısmı virüs ya da bakteriler tarafından istila edilir ve oluşan ödem, damarlarda dolgunluk artışı, salgılarda artış ve silia dalgalanmalarında bozulma birbirini takip eder. Üretilen bol salgı yeterli derecede atılamadığından tıkanıklıklar oluşur. Salgının göllendiği bölgelerde ikincil bakteri enfeksiyonları komplikasyon olarak görülebilir (orta kulak iltihabı, sinüzit, abseler).
Üst solunum yolu enfeksiyonu nasıl bulaşır?
Bulaşma genellikle hasta kişilerin hapşırık, aksırık ile attığı virus ve bakterilerin havada asılı kalması ve sağlıklı kişilerin solunum yoluna alınması ile olur. Direkt salgılarla temas, öpüşme, sarılma ile de sağlam kişiye bulaşır. Bu nedenle kalabalık ortamlarda, kreş ve bakımevlerinde, okullarda bulaşma kolaydır. Sigara içen ebeveynlerin boğaz florasında hastalık yapabilecek virüs ve bakteriler taşınabilir.
Üst solunum yolu enfeksiyonu belirtileri nelerdir?
Üst solunum yolu enfeksiyonlarında burun akıntısı, hapşırık, aksırık, gözlerde sulanma ve kızarıklık, baş ağrısı, ateş, öksürük olabilir. Soğuk algınlığı olarak da bilinen basit virüs enfeksiyonlarında (nezle) ateş çok belirgin değildir. Ateş olsa da düşürülünce çocuğun enerjisi yerindedir. Burun akıntısı ve hapşırık ön plandadır. Grip gibi daha ağır seyreden virüs enfeksiyonlarında ise ateş, vücut ağrısı, halsizlik, iştahsızlık, öksürük ve düşkünlük görülebilir.
Bakteri enfeksiyonlarından en önemlisi A grubu beta hemolitik streptokok enfeksiyonlarıdır. Yüksek ateş, baş ağrısı, boğaz ağrısı ve kusma ile başlayabilen bu bademcik iltihabında burun akıntısı, hapşırık nadirdir. Vücut ağrıları, karın ağrısı da görülebilir.
Orta kulak iltihabında ateş ve şiddetli kulak ağrısı ön plandadır. Genellikle nezle benzeri bir başlangıcı takip eder.
Sinüzite ise küçük çocuklarda tek başına sık rastlanmaz. Genelde rinosinüzit dediğimiz ve burun-sinüs-boğaz bölgesinin birlikte tutulduğu enfeksiyonlar görülür. 6 yaş sonrası çocuklarda izole sinüzitler baş ağrısı, uzun süreli sabah öksürükleri, iltihaplı burun ve geniz akıntısı şeklinde karşımıza çıkabilir.
Gırtlak (larinks) üst ve alt solunum yolunun birleştiği alandır. Larinjit gırlakta ve özellikle ses telleri dediğimiz vokal kordlarda ödemle seyreden bir tür üst solunum yolu enfeksiyonudur. Yalancı difteri ya da krup olarak adlandırılan bu tabloda kuru, havlama benzeri öksürük özellikle gece ve aniden başlar. Genellikle nezle benzeri bir enfeksiyonu takip eder. Nefes almada zorluk, nefes alırken ıslık benzeri ötme sesi çıkarma, ses kısıklığı olabilir.
