Advertisement

Sağlık

Bağımlılık, aile ve evrim

Metin Solmaz ve Levent Kayaalp’in üç hafta önce başladıkları söyleşi devam ediyor. Bu hafta mesele derin: Cinsellik, bağımlılık, aile ne demek? Bizde bu işler nasıl yürüyor, nelere sebep oluyor?  Türkiye’de herkes ana kuzusudur. 30 yaşına, 40 yaşına gelir ama babasının yanında ayak ayak üstüne atmaz, sigara içmez falan. Bunu neyle açıklamak lazım? Bununla ilgili iki kavram var elimizde: Biri bağlanma öbürü bağımlılık. Bağlanma dediğimiz şey çok doğal, tüm memelilerde dolayısıyla insanda da olan, doğal davranış kalıbı. İlk yıllarda bakım veren kişilerle kurulan yakın ilişki. Bağlanma başlangıçta hayatın sürdürülebilmesi için olmazsa olmaz bir şey. Daha sonra büyümenin gerçekleşmesi için de...

Devamı…

Boğmaca

İki haftadan uzun süren öksürüklerde mutlaka aklımıza gelmesi gereken ve özellikle alt solunum yollarını etkileyen bir hastalıktır. Etkeni sadece solunum yolarını etkileyen özel bir bakteridir. Etken insanların bulunduğu özellikle kalabalık ortamlarda yaygın olarak görülür. 3-4 yılda bir epidemi (salgın) nedeni olabilir. Hastalığın bulaşması için mutlaka yakın temas gereklidir; bu nedenle kalabalık ortamlarda ve kapalı alanlarda bulaşma riski daha fazladır. Aşılama programlarının yaygın olduğu ülkelerde sıklık doğal olarak azalmıştır. Boğmaca aşısı yararlılık açısından bilinen en zayıf aşıdır; programın tamamlanmasından 3-5 yıl sonra koruyuculuğu çok azalır; 10-12 yıl sonra ise tamamen kaybolur. Boğmaca için en riskli dönem yaşamın ilk ayları; özellikle...

Devamı…

Erken ergenlik

Gelişme büyüme aşamalarında görülen bireysel farklılıklar ergenlik zamanlamasında da görülür. Anne-babası ergenliğe daha erken veya daha geç girenlerde de benzer eğilim gözlenir. Gene de bu değişkenliğin belli sınırlar içinde olması normal kabul edilir. Kız çocuklarda 8 yaşından önce, erkek çocuklarda 9 yaşından önce ergenlik bulgularının başlaması erken ergenlik kabul edilir. Herhangi bir sorunu olmayan sağlıklı çocukta ergen ergenlik bulguları ortaya çıkma sıklığı 150 çocukta 1’dir. Erken ergenlik bulguları beliren kız çocukların yaklaşık yüzde 90‘ında, erkek çocukların yaklaşık yüzde 50’sinde altta yatan herhangi bir sorun saptanmaz. Günümüzde erken ergenlik nedeni olarak büyük oranda çevresel nedenlerin de üzerinde durulmaktadır. Bazen vücudun...

Devamı…

Çocukların zorbalaşması sistemin işine geliyor

Metin Solmaz ve Prof. Dr. Levent Kayaalp’in çocuk ve ruh sağlığı hakkında geçen hafta başladığımız söyleşilerini yayınlamaya devam ediyoruz. Bu hafta konular kurallar, toplumla uyum ve eşcinsellik…  Topluma uyumluluk bir ruh sağlığı belirtisi midir? Öncelikle hangi toplumdan bahsettiğinize bağlı. Ayrıca orada çok hassas bir denge var. Topluma uyum bir hastalık belirtisi de olabilir. Mesela bizim normopat dediğimiz çocuklar var. Yani aşırı uyumlu. Tepki vermeyen. Tepki duymayan değil… Tepki duyan ama bunu gizleyen bir tür aşırı uyum hali. Toplumda -yetişkinlerden söz ediyorum- birçok durumda gerçek duygu ve düşüncelerimizi ifade etmeyiz. Belli nedenlerle bunları gizleriz, belli ortamlarda ortaya çıkarırız. Birinin değersiz...

Devamı…

Yenidoğanda önemli ve gerekli bir tarama testi: Fenilketonüri

Fenilalanin, proteini oluşturan ve aminoasit adını alan yapıtaşlarından birisidir. İnsan vücudu için gereklidirve besinlerle dışarıdan alınır. Vücuda ulaştığında enzim sistemleri tarafından kullanılarak değişik dokularda yapıtaşı olarak kullanılır. Fenilketonüri doğumla birlikte var olan bir hastalıktır; vücutta fenilalanin dehidroksilaz enziminin eksikliği sonucu besinlerle alınan fenilalaninin diğer maddelere dönüşümü aksar ve vücutta birikmeye başlar. Kanda yüksek değerlere ulaşan fenilalanin ve diğer yan ürünleri doğum anından itibaren ve özellikle yaşamın ilk üç yılında hızla gelişen sinir sistemi gelişiminde geri dönülemez ve çok sayıda zekâ, akıl ve vücut kareketleriyle ilgili fonksiyonu etkileyen zararlar verir. Yaşamın ilk haftalarında önlenemeyen kusma, anormal hareketler ve kasılmalar erken...

Devamı…

Keçi sütü anne sütünün yerini tutar mı?

Seda hanım süt ile ilgili en çok merak edilen sorulardan birini sormuş. Uzman doktorumuz Demet Ilıkkan yanıtladı. Merhaba, Kızım 6 aylık ve katı gıdaya geçeceğiz. Keçi sütünün anne sütüne en yakın değerleri olan süt olduğunu duydum. Hazırlayacağım mamalarda inek sütü yerine keçi sütü tercih etmeli miyim? Teşekkürler Seda Yıldırım Kültürel alışkanlıklar, kişisel inançlar sonucunda gelişmiş, besin eksiklikleri teknik olarak bulunmayan ülkelerdeki, sosyal durumlardaki bebekler, çocuklar da yetersiz beslenmeye maruz kalabilirler. Keçi sütü de alerjik reaksiyonlara, ağır elektrolit bozukluklarına, kansızlığa, enfeksiyonlara yol açabilir. Genellikle inek sütü alerjisi olan bebeklerin keçi sütü allerjisi de vardır. Yapılan testlerde inek sütü alerjisi olanlarda keçi sütü ile ilgili parametreler de anlamlı olarak yüksek bulunmaktadır. Keçi sütünde anne sütüne kıyasla sodyum (tuz) ve protein miktarı üç kat daha fazladır. İç organların tüm işlevlerini yerine getirmeyi başarması zaman alır. Böbreklerin vücuttaki fazla sodyumu atma işlevini yerine getirmesi ikinci yaşın sonuna kadar tamamlanmaz. Bebeğin vücuduna düzenli olarak, uzun süre boyunca, günlük besin ihtiyacını giderirken istemeden sokulan fazla sodyum ve protein yıkım ürünleri vücut tarafından uzaklaştırılamayıp birikir. Bu süreç ne kadar uzun sürerse o kadar ikincil sorunlar kalıcı hale gelir. Keçi sütünde anne sütüne kıyasla folik asit miktarı 10 kat daha azdır. Uzun süreli folik asitten eksik beslenmek büyük hücreli (megaloblastik) kansızlığa yol açar. Avrupa’da 1920-30 yıllarında yaygın keçi sütü tüketimi sonrasında sıklıkla ortaya çıkan kansızlığa “Keçi sütü kansızlığı” adı verilmiştir. Keçi sütü ile toksoplaza, brusella enfeksiyonları yanında...

Devamı…

Prof. Kayaalp: Sürekli hastalık icat ediliyor, sağlıklı çocuk tanımı değişiyor

Metin Solmaz, Prof. Dr. Levent Kayaalp’le çocuk ve ruh sağlığı denince akla gelebilecek her konuyu içeren geniş bir söyleşi yaptı. İlk bölümünü bugün yayınlıyoruz. Prof. Kayaalp, sağlıklı çocuk tanımının neden sürekli değişip durduğunu, tıp biliminin ve medikal endüstrisinin bizlerden ve çocuklarımızdan ne istediğini anlatıyor… Söyleşinin devamını önümüzdeki günlerde yayınlamaya devam edeceğiz… Prof. Dr. Levent Kayaalp kimdir? İstanbul St. Joseph Lisesi ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesi mezunudur. Ruh Sağlığı Hastalıkları uzmanlığını da Cerrahpaşa’da yapmıştır. Fransa’da Lille Üniversitesi’nde Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi ihtisası, Paris Psikanaliz Enstütüsünde psikanaliz eğitimi vardır. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nde Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları anabilim dalını kurmuştur. Levent Bey,...

Devamı…

Zatürre

Zatürre ya da pnomoni, alt solunum yolları enfeksiyonları gurubu içerisinde yer alır. Tanım olarak akciğer dokusunun enfeksiyonudur. Akciğerin bir bölümünü veya her iki akciğeri de etkileyebilir. Akciğer dokusu içinde etkilenen yere ve nedenine göre bronkopnomoni, lober pnomoni, interstisyel pnomoni, atipik pnomoni gibi değişik adlar alabilir. Pnomoninin nedenleri virüsler, bakteriler ve mantarlar olabilir. Hastanın yaşı, yaşadığı ortam, var olan kronik hastalıkları enfeksiyona neden olan etken hakkında belirleyicidir. Çocukluk yaş gurubunda en önemli etken virüslerdir. Solunum yollarını etkileyen çok sayıda virüs bireysel özellikler, hastanın o andaki özel durumu veya virüsün yapısı nedeniyle pnomoni nedeni olabilir. Çocukluk yaş gurubunda bazı bakteriler ve...

Devamı…

Yalancı krup ve çocuk

Üst hava yollarında ödem (şişme) sonucu gelişen ve akciğere ana hava girişini engelleyen ve üç yaş altında oldukça tehlikeli olabilen bir hastalıktır. Çoğunlukla viral enfeksiyonlar nedeniyle soluk borusu iç duvarında gelişen ödem havanın içeriye girişini engeller; bu nedenle tipik olarak nefes alırken zorlanma olur. Başlangıçta bölgedeki ses telleride etkilendiğinden boğuk durdurulamayan öksürük nöbetleri (köpek havlar gibi) olur. Ödem nedeniyle solunum yolu daraldıkça akciğerlere hava girişi daha da azalır ve nefes almakta zorluğa eşlik eden hava açlığı, huzursuzluk ve ardından morarma gelişebilir. Krup’un nedeni solunum yollarını etkileyen herhangi bir virüs olabilir. Krup bireysel eğilimi olan çocuklarda hemen her enfeksiyonda tekrarlayabilir....

Devamı…

Kış ayları ve streptokok (beta) enfeksiyonu

Streptokok, diğer adıyla beta bakterisinin neden olduğu enfeksiyonlar tüm mevsimlerde görülebilmekle birlikte soğuk kış aylarında kapalı alanlarda daha çok zaman geçiirilmesi ve açık olan okullar nedeniye daha sık görülür. Bakterinin doğal kaynağı insandır; yakın temasla bulaşır. Daha çok üst solunum yollerında yerleşerek hastalık nedeni olan bakterinin otuzdan fazla alt tipi vardır; bu nedenle çok kez hastalık nedeni olabilir. Streptokok enfeksiyonuna bağlı boğaz enfeksiyonu üç yaşından sonra sık görülür. Bakteri daha az sıklıkla deride enfeksiyon, kızıl ve erizipel nedenide olabilir. Etkenle karşılaşıldıktan sonra kuluçka dönemi 2-5 gündür. Yüksek ateş ve boğaz ağrısı en sık karşılaşılan semptomlardır; karın ağrısı, aşırı halsizlik,...

Devamı…