ASD olarak da adlandırılan Otizm Spektrum Bozukluğu, özel bir dizi davranış ve gelişimsel sorunu tanımlamak için kullanılır. Otizmde çocuğunuzun iletişim, sosyal ve oyun becerilerinin etkilendiği görülür. Otizmdeki “spektrum” kelimesi her çocuğun özel olduğunu ve kendi kişilik özelliklerinin bir kombinasyonu oluşturduğunu gösterir. Bu kombinasyon çocuğa ayrı bir sosyal iletişim ve davranış alanı sağlar. Çocuğunuz büyüdükçe ve geliştikçe, bu sorunlar biyolojik ve çevresel deneyimlerle değişebilir.
ASD tanısı, çocuğunuzun bebeklik dönemindeki davranışları ve gelişimi hakkında bir tıp doktorunun veya psikoloğun gözlemlerine dayanarak konulur. Tanıyı koyan kişinin çocuğunuzun hikayesini, özellikle de ilk yıllarını sizinle veya onu iyi tanıyan kişilerle konuşarak çözümler.
Çoğu ebeveyn çocuğunun sevgi dolu olduğunu, insanlarla göz teması kurduğunu ve sarılmaktan hoşlandığını söyleyerek, “Benim çocuğum otistik olamaz.” der. Fakat otizmli çocukların bazıları göz teması kurarken bazıları göz teması kurmayabilir; çocuklar her ne kadar benzer karakterlere sahip olsalar da diğer çocuklar gibi onların da hoşlandığı ve hoşlanmadığı farklı şeyler vardır.
ASD yaygın mıdır?
ASD yaygın gelişimsel koşullara sahiptir. 2006 yılında Kanada’da yapılan bir araştırmaya göre her 165 insandan birinde otizme rastlanıyor. 2009 yılında ABD’de Hastalık Kontrol Merkezleri’nden (Centers for Disease Control) alınan veriye göre, artık her 100 kişiden biri otizm sahibi. Otizmli beş kişiden dördü ise erkek. ASD dünyanın her yerinden farklı sosyal, ekonomik çevreden ve ırktan insanı etkilemeye devam ediyor.
ASD’nin nedeni nedir?
ASD’nin nedenlerini araştıran pek çok çalışma var. Asıl nedeni bilinmemesine rağmen mevcut çalışmalar ASD’nin beyindeki birtakım farklılıklar sonucunda ortaya çıkmış olabileceği üzerinde duruyor.
Bazı ailelerde, ailenin birden fazla üyesinde beyinde ASD veya buna bağlı farklılıkların bulunduğu bir model var. Bu da ASD’nin genetik bir bozukluk olduğunu gösteriyor. Fakat ASD’ye doğrudan tek bir gen neden olmauyor. ASD, büyük olasılıkla birkaç genin karmaşık bir etkileşimi sonucu ortaya çıkıyor. Bu alandaki araştırmalar hala devam ediyor.
Bir zamanlar çocuklarının otizmli olmasından ebeveynleri sorumlu tutulurdu. Örneğin, ASD’li çocukların başkalarıyla ilişki kurmakta yaşadığı zorlukların ailenin çocuğa yeterince sevgi vermemesinde kaynaklandığı düşünülürdü. Ama artık hepimiz ASD’nin bir akıl hastalığı olmadığının farkındayız ve ASD’li çocukların yaramazlık yapan afacan çocuklar olmadığını, kötü ebeveynliğin ASD’ye neden olmadığını da biliyoruz. ASD olan çocukların ebeveynleri genellikle çocuklarının geleceği konusunda endişelenirler. Çocuklarının evlenip evlenmeyeceğini, iş sahibi olup olamayacağını veya kendi ayakları üzerinde durup, bağımsız bir şekilde yaşayıp yaşayamayacağını merak ederler. Herhangi bir çocuğun gelecekte ne yapabileceğini tahmin edemeyiz. Ama otizmli yetişkinlerin memnuniyet verici ve dolu dolu hayat hikayeleri otizmli insanlara umut verebilir.
Otizmin tedavisi var mıdır?
Otizme neden olan beyindeki birtakım farklılıklar için herhangi bir tıbbi tedavi yoktur. Fakat beyni ve ASD’yi daha iyi tanıdıkça ve araştırmalar devam ettikçe beynin çalışma şeklini ve gelişimini az da olsa değiştirebiliriz. İnsanların ASD’nin farklı özellikleriyle başa çıkmalarına yardım etmek için yavaş yavaş farklı yollar buluyor ve doğru tedavi ile bazı davranışların değiştirilebileceğini biliyoruz.
