Uluslararası evlat edinme, Lahey Küçüklerin Evlat Edinilmesine İlişkin Tüzük çerçevesinde ele alınır. Ülkemiz de bu sözleşmeye taraftır.
Uluslararası evlat edinmenin oldukça farklı boyutları var. Azgelişmişlik boyutundan insan kaçakçılığına, çocukların fuhuşa sürüklenmesinden istismarına kadar oldukça farklı boyutları var.
İngiltere’ye uluslararası evlat edinmeyle yerleştirilen ve şimdi 20 yaşında olan bir kızın söyledikleri çarpıcıydı:
“İngiltere’deki ailem beni Etiyopya’daki yoksulluktan kurtarmadı. Aksine, Etiyopya’yı benden çaldı.”
Romanya’da Çavuşesku döneminde aile planlamasına karşıtlıktan dolayı yuvalar ağzına kadar çocuk dolmuştu ve komünist rejim çökünce hızla uluslararası evlat edinmelerin sayısı arttı. Binlerce kardeş birbirinden ayrı, bambaşka ülkelere gittiler ve şimdi hepsi birbirini arıyor ve zaman zaman da bulup duygusal haberlerle gündeme geliyorlar.
Güney Kore gibi ülkelerin 1960’lı yıllarda yoksulken en değerli ihraç malı olarak evlat edilen çocukları görülürdü. Güney Kore zenginleşti, uluslararası evlat edinmeyi zorlaştırdı. Bu sefer de ülkesinde evlat edinme ve koruyucu aileliği yaygınlaştıramadı ve çocuk koruma sisteminde son çare olarak görülen çocuk yuvaları 2004’ten bu yana pıtırak gibi arttı.
Avustralya uzun süren evlat edinme işlemlerini çabuklaştırmak için Uluslararası Evlat Edinme Ajansı’nı kurdu. Diğer gelişmiş batı ülkelerinde olduğu gibi, düşen evlat edinme sayılarını hızlandırmak hükümetin ana amaçlarından.
En son Zambiya’da uluslararası evlat edinme zorlaştırıldı. Afrika’da birçok ülkede yoksulluktan dolayı çocukların şartları çok kötü ama uluslararası evlat edinme çözüm mü, bilinmez.
Türkiye’de de Batı ülkelerinde yaşayan Müslüman-Türk çocukların Hristiyan ailelere verilmesini önlemek ve Müslüman ailelerde koruyucu aile bilincini artırmak için yoğun bir kampanya yürütülmekte. Başarı oranı hala açıklanmıyor ama oldukça zor bir işin altında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı.
Peki ama uluslararası evlat edinme olmadan dünya çapında yuvalarda yaşayan 17 milyon çocuğun durumu ne olacak? Hele ki yetersiz devlet kapasitesi olan az gelişmiş ülkelerde?
İşte, bu sorunun cevabı son yıllarda çok ateşli bir tartışmanın konusu. Özellikle lobi ve savunuculuğun gelişmiş olduğu ABD ve AB ülkelerinde farklı çıkar grupları uluslararası evlat edinme üzerine tez ve antitezlerini sunup durmakta.
Diğer yazılarımızda uluslararası evlat edinmeye ilişkin lobi gruplarını ve tezlerini analiz etmekle devam edeceğiz.
***
