Bundan üç ay önce arkadaşımdan gelen mail ile bir oyuna davet edildim. Oyunun adı, Doğa Arkadaşımın Kutusu. Oyuna kızımla birlikte davet ediliyorduk. Doğa yürüyüşleri yaparak topladıklarımızı bize adresleri iletilen arkadaşımıza gönderecektik, bize de gizli bir arkadaştan benzer bir kutu gelecekti. Kızımla oyuna katılmaktan çok zevk aldık. Gelecek olan kutumuzu da merakla bekledik.
Bizim katıldığımız oyunun ilk etabı olan yaz oyunuydu ve 80 katılımcısı olmuştu. Şimdi, sonbahar oyunu 250 katılımcıyla yeni sonlandı ve kış oyunu başlamak üzere. Katıldığım arkadaş doğum günlerinde, anne toplantılarında bir şekilde herkesin oyundan haberi olduğunu duydum. Biz oyuna katıldıktan sonra kurulan facebook sayfası sayesinde oyun gitgide yayıldı. Şu anda 2230 takipçisi olan bir sayfası var.
Doğa Arkadaşımın Kutusu yazmaya değerdi; çünkü hem öğrendiğimiz hem eğlendiğimiz bir oyun. Oyunu kuran Burcu, “Doğa bizim oyun arkadaşımızdı ve tekrar oyun arkadaşımız olmasını önemsiyorum” derken bizi şahane bir aktivitenin içine çekiyor.
Oyunu kuran arkadaşım Burcu Meltem Arık ile siz Uzunçorap okurları için bir söyleşi yaptım. Burcu, 1996’dan beri doğa koruma alanındaki sivil toplum kuruluşlarında çalışmış, Bilgi’de ekolojik okuryazarlık dersleri veren bir doğa gözlemcisi ve eğitimcisi. Şu anda bağımsız çalışan Burcu, Doğa Oyunları Evi’nin de kurucusu.
Doğa Arkadaşımın Kutusu oyunu aslında Burcu’nun verdiği eğitimler sırasında ortaya çıkmış bir fikir. “Oyun kendi kendime yakın çevrem ile oynadığım bir oyundu. Doğadan yıllardır topladıklarımı kendi evimde bir doğa köşesinde tutuyordum sonra bunu eğitimlerde de yapmaya karar verdim. Mesela, 5 gün boyunca doğadan buldukları ‘hazinelerle’ gizli arkadaşlarına sürprizler yapan ve bu sürprizleri bulma sırasında da doğayla haşır neşir olmaktan zevk alan insanlar olduğunu gördüm.”
Biz de kızımla farklı coğrafyalardan topladığımız hazinelerle bir kutu oluşturmuştuk. Safranbolu ziyaretimiz sırasında topladığımız tohumları, Bodrum’da bulduğumuz karabiber ağacından dökülmüş dalları, yaprakları, Validebağ korusundan bulduğumuz meşe palamutlarını gizli arkadaşımıza yollarken sık sık doğada vakit geçirmiş, gözlem yapmıştık. Oyun bittikten sonra da bu bir alışkanlığa dönüşmüş, kendimizi sokakta at kestanelerini toplarken bulmuştuk.
Burcu, Türkiye’nin farklı yerlerinde farklı zamanlarda bitki örtüsündeki farklılıkları da gözlemleme şansı bulduğumuzu söylüyor bu oyunla. “Yazın oynadığımız ilk oyunda 80 kişi katıldı farklı bölgelerden ve yazın bile görmeyi ummadığımız bir çeşitlilik yakaladık, doğadan çok şey öğrendik.”
Mevsimsel döngüleri doğa gözlemi yaparak görmeyi amaçlayan bir yapısı da var oyunun, bu nedenle çocuklar için oldukça eğitici ve biz yetişkinler için de zevkli. Günümüzde kentte yaşayan insanın doğada çok az vakit geçirdiği düşünülünce böyle bir oyunu fırsata çevirmek gerek. Ayrıca oyun kendi içinde sürprizlere de gebe.
“Oyuna katılanlar oyundan o kadar çok etkilendiler ki devamını yapmak kaçınılmazdı. Oyun çok sahiplenildi. Paylaşımlarda gördüğümüz kadarıyla kentte yaşayan insanlar aslında doğada bulunmaktan zevk alıyor ve bulduklarına ‘hazine’ ismini veriyordu. Oyuna katılan çocuklu anneler, çocuklarıyla doğada sık sık zaman geçirir olmuşlardı. Bir diğer güzellik de yıllardır birbirini görmeyen liseden arkadaş kişiler birbirine kutu yollamıştı bir tesadüf eseri, bunlar da insanları etkiledi.”
Bizim de katıldığımız ilk oyunda henüz kurallar belirlenmemişti ama esas olan doğaya zarar vermeden hazineleri toplamaktı. Şimdi, oyunun kuralları belli. “İlk oyun serbestti. İkinci oyunda biraz eğitimci tarafımı kullanarak doğaya nasıl bakılabilir? sorusuyla yönlendirmeler yaptım. Oyun içine oyunlar ekledim. İkinci oyunda görevler vardı. Doğadan yaprak danteli ve üçlü tohum seti aradılar. Bu iki küçük detay çok etkili oldu. Bulanlar, bulamayanlar oldu ki bu da bize farklı coğrafyadaki bitki farklılıklarını yine gösterdi.”
Bu oyunu kuranlar da oyuna katılanlar da tamamen gönüllü. Gönüllü ve örgütsüz bu oyun geri bildirimlerle katılımcılar tarafından sahiplenilmiş. “İlk oyunda tüm organizasyonu arka planda ben yapıyordum. Şimdi gönüllü olarak yardım eden insanlar var. Kutulara sahip bulmak, kişileri eşleştirmek, kutuların zamanında kurallar çerçevesinde doğa dostlarının ellerine teslim edilmesini sağlamak, kargo ve gönderim işlerini organize etmek artık daha kolay.”
Kısa bir zamanda facebook sayesinde duyulan bu oyuna facebook’ta olmayan katılımcılar da olmuş. Geçen oyunda beş katılımcı arkadaşlarından duyarak oyunu oynamışlar ve onların facebook fotoğraflarını Burcu sayfada paylaşmış. Bu noktada daha çok katılımcı olursa nasıl yürüyecek gibi bir kaygı da yok, facebook grubu açık olduğu için herkes herkesi ekleyebiliyor bu da oyunun giderek katılımcı sayısının artacağını gösteriyor. Burcu bunun için bir altyapı düşündüklerini ve herkesin katılacağı bir sistemi yürütebileceklerini söylüyor.
“Bu sistemin içine dâhil olan okullar da olacak. Mesela, kış oyununa sınıfıyla katılmak isteyen Kars ve Elazığ’dan öğretmenler var.”
Oyunun kurallarını çok önemseyen Burcu, kimsenin hayal kırıklığına uğramasını istemiyor. Bunun için de bir süre daha oyunu bu şekliyle tutup kuralları oturtmak isteğinde. Böyle devam ederse bunun bir kurumlar ağına dâhil olarak birtakım hayır işlerine vesile olması da kaçınılmaz.
Her mevsim oyun başvurusu belirli bir zaman aralığında açılıyor. Bu aralıkta çağrıyı yanıtlayıp başvuru yapanlar oyuna katılıyor. Başvuru kapandıktan sonra da her başvurana bir gizli arkadaş atanıyor ve bunu size e-postayla yolluyorlar.
Oyuna katılanlara iki mesaj geliyor. Mesajda paylaşılan tarih aralığında dilediğiniz bir gün çocuğunuz/yeğeninizle ya da siz kendiniz ya da sınıfınızla doğa yürüyüşleri yapıyorsunuz.
Yürüyüş sırasında etik kurallar çerçevesinde (canlı-endemik bir türü koparmamak, vb. ) gizli arkadaşınıza yollamak üzere yürüyüşte topladığınız doğa hazinelerinden (bir tohum, yaprak danteli, çakıltaşı, tüy, deniz kabuğu, yaprak, solucan kakası, baykuş peledi, preslenmiş çiçek, liken, kozalak, vb…) bir kutu yapıyorsunuz. İçine bir de mektup koyuyorsunuz. Hazineleri nereden, ne zaman topladınız, ne topladınız, toplarken neler hissettiniz?
Kutunuzu size gelen mesajlarda belirtilen zaman aralığında gizli arkadaşınıza postayla gönderiyorsunuz. Gizli arkadaşınız kutunun kimden geldiğini ona ulaşana kadar bilmiyor olacak. Siz de sizinki gelene kadar kimden geldiğini bilmiyorsunuz.
Sürprizli, hazineli doğadan bir oyun, daha ne olsun!
Takip için hastag var #doğaarkadaşımınkutusu #doğagözlemi #doğadanhediyeler
Facebook sayfası: Doğa Arkadaşımın Kutusu
