Dış gebelik, gebeliğin gelişmesi gereken rahim içindeki normal yerinin dışında bir yere yerleşerek gelişmesidir. Normal gebelik sürecinde erkek tohum hücresi ile yumurta, kadının tüplerinde birleşerek gelişmeye başlar. Burada bir yandan çoğalırken diğer yandan rahim içine seyahat ederek normal yerine yerleşir. Herhangi bir etmenle bu göç işlevi yerine gelemez veya başka yerlere olur ise dış gebelik oluşur. Aynı anda hem dış gebelik hem de iç gebelik olabilir (heterotopik gebelik ).

Nerelerde dış gebelik olabilir?
Gebelik karın içine, yumurtalık ile rahim arasında yer alan tüplere (en sık dış gebelik burada olur), tüpün rahime hemen bağlantı yerine yakın bölgeye (korn gebeliği ), rahim boynuna ya da yumurtalıklara yerleşerek dış gebelik olarak gelişebilir.

Kadına ne gibi zararları olabilir?
-Dış gebelik kaynaklı anne ölümleri, ilk üç aydaki anne ölümlerinin dörtte üçünü ve gebeliğin tümünde ortaya çıkan anne mortalitesinin  %9-13’ünü meydana getirmektedir. Gelişmiş ülkelerde dış gebeliğe bağlı ölümler yüz binde 3’e kadar düşmüşken, gelişmekte olan ülkelerde yüz binde 300’e çıkabilmektedir .
-Tekrar dış gebelik oluşma riski artar
-Kanallarınm kapanması ile kısırlığa yol açabilir.
-Rahim boynundaki dış gebeliklerde (literatürde  ilk uygulamalarından birini yaptığım) tedavi öncesi rahim alınmak zorunda kalınıyor. (O tedavim Fertility and Sterility adlı Amerika’da yayınlanan çok prestijli bir dergide yayınlandı ve Speroff adlı yazarın kitabında referans olarak kullanıldı.)
– Ameliyat olmanın anestezi ve benzeri riskleri kadına yüklenmiş oluyor.

Dış gebeliği artıran başlıca nedenleri sayabilir miyiz?
Değişik çalışmalarda sıklıkları değişik saptanmakla beraber, dış gebelik açısından riskin artmasına neden olan etmenler başlıca;
-Tüplerden ameliyat geçirmek, karından ameliyat, endometriyozis (rahim içi adetle dökülen dokunun karın içinde yerleşmesi), daha çok cinsel temasla bulaşan hastalıklar olmak üzere enfeksiyonlar, kısırlık tedavileri özellikle tüp bebek uygulamaları, birden fazla cinsel partner, sigara kullanımı ve vaginal duş.
-En önemli artırıcı faktör ise geçirilmiş ektopik gebelik öyküsüdür.

Dış gebelik toplumda ne kadar yaygındır? Gerçekten bir artış var mı?
Son yüzyılda bir yandan cinsel yolla bulaşan hastalıklar, bir yandan son on yıllarda tüp bebek uygulamaları ve erken teşhis için hormon tetkiki ile ultrasonografi olanağı sayesinde daha çok tanı konulabiliyor olması artıştan sorumludur. Dış gebelik sıklığı ABD’de 1950’lerin başında %0.4 iken şimdi %2’ye yükselmiştir. Ortalama dış gebelik sıklığı günümüzde %1-2 kadardır.

Artış varsa cinsel yolla bulaşan hastalıkların bundaki rolü ne olabilir? Özellikle işaret edilen cinsel hastalık ya da hastalıklar var mı?
Bu hastalıklardan özellikle klamidya denilen infeksiyon çok belirgin klinik bulgu vermeden tüplerde hasara yol açarak dış gebelik için ortam oluşturmaktadır.

Dış gebelik bir kadının başına birden fazla gelebilir mi?
Yukarda belirttiğim gibi dış gebelik en çok daha önce dış gebelik geçirmiş kadınlarda olmaktadır.

Kısırlığa yol açar mı?
Bir yandan en sık tüplerde geliştiği için tüplere zarar vererek ya da cerrahi  müdahale esnasında oluşan zarar sonucunda kısırlığa yol açar. Hatta rahim boyu ya da kornual gebelikte rahim alınmak zorunda kalınabilir.

Dış gebeliğin tedavisi nasıl yapılıyor?
Metotreksat denilen ilaç kullanılarak tedavi uygulamaları özellikle erken teşhis edilen hastalarda giderek artan şekilde uygulanıyor. Artık her dış gebelik hastasına ameliyat gerekmiyor. Bizim uyguladığımız yöntem de bu tedavinin bir şekli. Gebelik hormonu yüksek olan hatta kalp atımı görülen olgulara da ilaç tedavisini uyguluyoruz. Ayrıca kanama ile gelmiş, büyük dış gebelik olgularında daha çok laparoskopi ile cerrahi tedavi uyguluyoruz.

Hormonlu spiral artırmıyor deniliyor doğru mu? Hormonsuz olanın artırdığı doğru mu?
Hangi spiral olursa olsun spiral kullanmayana kıyasla gebe kalma şansı azdır. Ancak gebe kalır ise o grupta dış gebelik oranı fazladır. Yani spirali olup gebe kalan hastada dış gebelik olma riski artmıştır.

Dış gebelik ile ilgili kadınların almaları gereken önlemler var mıdır?
Artırıcı durumlardan kaçınılmalı; örneğin sigara içilmesi, enfeksiyon riskinden uzak durulması çok eşlilik olmaması gibi. Ama en önemlisi gebe olduklarını düşündüklerinde erkenden muayeneye gitmeleri gereklidir. Bilmelidirler ki ortalama yüz gebelikten bir ya da ikisi tüp bebek gebeliklerinin ise %4’ü dış gebelik olabilir.

Ve en uygun tedavi erken teşhis ile yapılabilir.