İshalde en önemli tehlike vücutta tuz ve su kaybı sonucu gelişen ani ağırlık kaybıdır, sık olmayarak ölüme neden olabilir. Yaşamın ilk yılında ve çocukluk döneminde ishal sonucu gelişen sıvı kaybı erişkine göre çok daha hızlı ve fazla miktarda olur ve daha tehlikelidir. Sıvı kaybının derecesi ve bunun vücuttaki bulguları hastalığın öyküsü, seyri ve muayene ile kolayca anlaşılır. İshal nedeniyle hastanede serum tedavisi gerekliliği tüm olgulara bakıldığında %2’dir.
Çocukta ishal nedenleri çoğunlukla virüsler, daha az sıklıkla bakteri ve parazitlerdir. İshale eşlik eden ateş, kusma, karın ağrısı, kakada kan ve sümük; kakanın miktarı ve rengi; aynı
zamanda toplumda görülme sıklığı etkeni saptamada yardımcı bilgileri sağlar. Virüs dışı nedenlerden şüphelenildiğinde kakadan alınan örneklerde testlerle ishale neden olan bakteri ve parazit saptanabilir.
Çocukta enfeksiyon kaynaklı ishaller çoğunlukla kusma ve ateşle başlar ve ardından ishal 6-24 saat içinde eşlik eder; kusma çoğunlukla 24 saat içerisinde geçer; ishal enfeksiyon etkenine göre 3-10 gün sürebilir. Bu grup ishallerde etken çoğunlukla virüslerdir. Karın ağrısı hastalığa her zaman eşlik etmeyebilir; çoğunlukla tedavi gerektirmez. Karın ağrısına kanlı kaka ve az ve sık ciddi karın ağrısı eşliğinde kaka ve ateş eşlik ediyorsa bakteri veya parazit kaynaklı ishaller düşünülmeli; kakadan alınan örneklerde etken aranmalı ve ilaç tedavisi başlanmalıdır.
İshal tedavisinde amaç sıvı kaybına engel olmak ve kaybı yerine koymaktır. Vücuttan sıvı kaybı kusma, ishal, terleme ve solunum yoluyla olur. Çocuklarda enfeksiyon nedenli ishallerde kesinlikle barsak hareketlerini yavaşlatıcı ilaçlar kullanılmaz; çoğunlukla kendiliğinden geçmesi beklenir. İshal süresince amaç ağız yoluyla sıvı alımına özen göstererek sıvı kaybını önlemektir. Bu süreçte kusma önemli bir engeldir; bu nedenle kusmayı azaltıcı ilaçlar yan etkileri nedeniyle doktor kontrolünde kullanılabilir. Kusmanın ısrarla devam ettiği olgularda veya ağızdan yeterince sıvı alınamıyorsa serum tedavisi önerilir. Bir haftayı geçmeyen ishaller özel diyet gerektirmez. Hastalık süresince çocuk özellikle katı gıdaları ve beslenmeyi reddedecektir. Bu nedenle sıvı gıdalar tercih edilmeli; öğün hacimleri 1/4-1/5’ine düşürülmeli ve sıklığı artırılmaya çalışılmalıdır. Ancak önceliğin beslenme değil sıvı kaybını önlemek olduğu unutulmamalıdır.
