Grip her yıl kış aylarında salgınlar yapan bir virüs hastalığıdır. İnfluenza adı verilen grip virüsünün insanlarda hastalık yapan 3 tipi vardır: İnfluenza A, B ve C. Grip salgınları genellikle A ve B tipleri ile olur.
Ülkemizin de içinde bulunduğu ılıman iklime sahip ülkelerde grip salgınları genellikle aralık, ocak ve şubat aylarında görülür, yaklaşık 4-8 hafta sürer, bazen 3 aya kadar da uzayabilir.
Hastalık ani yükselen ateşle başlar. Ateş genellikle 38.5 derecenin üzerindedir ve çoğunlukla üşüme ve titreme eşlik eder. Aşırı halsizlik, iştahsızlık, boğaz ağrısı, baş ağrısı, kas ağrıları, kuru öksürük, burun akıntısı ya da burun tıkanıklığı hastalığın diğer belirtileridir. Bazen bulantı, kusma, karın ağrısı ve ishal gibi solunum sistemi dışı bulgular da hastalığa eşlik edebilir.
Grip virüsünün kuluçka süresi 1 ile 4 gün, ortalam 2 gündür. Yani grip mikrobu alındıktan 1-4 gün sonra hastalık belirtileri başlar. İyileşme süresi ortalama 7 gündür, bazen 10-14 güne kadar uzayabilir. Hastalık belirtileri başlamadan 24 saat önce bulaştırıcılık başlar ve belirtiler ortaya çıktıktan sonra 7 gün devam eder. Ancak hastalık başladıktan sonraki ilk 2-3 gün bulaştırıcılık en üst düzeydedir.
Grip virüsü her yıl milyonlarca insanı hastalandırarak iş gücü kaybına ve çocukların okuldan geri kalmalarına neden olur. Ancak herkes gribi aynı ağırlıkta geçirmez. Bazı kişilerde daha hafif bulgularla atlatılabilir. Grip genellikle 1 hafta içinde kendiliğinden iyileşir. Ancak küçük çocuklarda, yaşlılarda, bağışıklık sistemi zayıf kişilerde ve astım, kalp hastalığı ve diyabet gibi kronik hastalığı olan kişilerde çok ağır seyredebilir hatta ölüme yol açabilir.
Grip kişiden kişiye başlıca iki yolla bulaşır:
1. Gripli hastaların öksürük ve hapşırması ile, havaya yayılan virüslerin solunum yoluyla alınması ile.
2. Direkt temas ile: Gripli insanlarla tokalaşma ve öpüşme sırasında veya virüs bulaşmış yüzeylere dokunmakla grip hastalığı alınır.
Tedavi:
Hastanın dinlenmesi ve yeterince sıvı alması sağlanmalıdır. Özellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda beslenememe ve yüksek ateş nedeniyle kolayca sıvı kaybı oluşur ve hastalık ağırlaşır. Parasetamol ve ibuprofen ateş düşürücü olarak kullanılabilir. Grip hastalığı sırasında aspirin kullanımı önerilmez. Çok nadir görülmekle birlikte aspirin alan gripli hastalarda “Reye sendromu” adı verilen ağır karaciğer hastalığı gelişme riski vardır.
Grip hastalığını ağır geçirmesi muhtemel riskli gruptaki hastalara doktor önerisi ile antiviral ilaç başlanabilir. Bu tip ilaçlar hastalığın ilk 2 günü içinde başlanırsa daha etkili olur.
Grip hastalığının tedavisinde antibiyotik kullanılmaz. Ancak grip bazı hastalarda vücut direncini düşürerek zatürre, bronşit, sinüzit, orta kulak iltihabı gibi bakteri enfeksiyonlarına yol açabilir ve antibiyotik tedavisi gerekebilir.
Gripten korunma:
Grip salgını sırasında hastalıktan korunmak için genel hijyen kuralları çok önemlidir. Ellerin bol su ve sabunla yıkanması ve kurulanması direkt temasla ellere bulaşan virüslerin uzaklaştırılması için yeterlidir. El yıkama imkanı bulunmayan yerlerde alkol bazlı ıslak mendil ve jeller kullanılabilir.
Öksürme ve hapşırma sırasında ağız ve burunun mendille kapatılması, atılabilir kağıt mendil kullanılması, mendil yoksa ağzı elle kapatmak yerine kola doğru öksürülmesi virüsün yayılmasını önemli ölçüde azaltır.
Kapalı ortamların iyi havalandırılması, kış aylarında küçük çocukların kapalı alışveriş merkezlerine götürülmemesi ve buralardaki oyun parklarının kullanılmaması önerilir.
Evde gribe yakalanmış biri varsa mümkünse odasını ayırmak, tabak, kaşık, bardak, havlu gibi eşyaları ortak kullanmamak, maske kullanmak ve evi iyi havalandırmak gribin diğer aile bireylerine bulaşma olasılığını azaltır. Yüzeylerin temizlenmesinde standart ev dezenfektanlarının kullanılması yeterlidir.
Gripten korunmanın diğer bir yolu aşı olmaktır. 6 aylıktan büyük herkes grip aşısı olabilir. Ancak özellikle riskli kişilerin aşılanması tavsiye edilir. Astım, kalp hastalığı, diyabet, lösemi, bağışıklık sisteminde zayıflık gibi kronik hastalığı olanlar, kreşe giden küçük çocuklar ve yaşlılar risk grubundadırlar ve aşı olmaları önerilir. Ayrıca sağlık personeli ve öğretmenler gibi hastalığı geniş kitlelere bulaştırma olasılığı olan kişilerin de aşı olmaları tavsiye edilir.
Grip aşısının koruyuculuğu %70-80 civarındadır ve yalnızca hazırlandığı yıl için geçerlidir. Çünkü grip virüsü her yıl yüzey yapısında ufak değişiklikler yapar ve böylece her yıl aynı virüsün farklı bir türü ortaya çıkar. Bu nedenle grip aşısı 1 yıl öncenin salgını dikkate alınarak her yıl yeniden hazırlanır.
