Advertisement

Yazar: Prof. Dr. Hilmi Apak

Akdeniz anemisinde dalağın alınması

Talasemi hastalığı (TM) tanısı koyan bir hekim ve hasta ailesi karşılıklı olarak artık ailesine yeni bir ferdin girdiğini kabul etmek zorundadır. Uzun yıllar sürecek ve zaman zaman önemli kararlar alınması gerekecek olan bu beraberlikte, ailelerin ve hatta bazen hekimlerin en zor karar verebildikleri aşama splenektomi olmaktadır. Bir zamanlar talasemili hasta takip eden merkezlerde “splenektomi uygulanmamış hasta“ kalması ayıp sayılırken, gün geçtikçe daha fazla doktor ve aile iyi takip edildiği müddetçe talasemili hastasını splenektomi uygulamadan büyütmeyi tercih etme eğilimindedir. Yaklaşık 40 yılı aşan süreden beri, dalağı alınmamış hastalarda hastaya verilen alyuvarların ömrünün kısa olduğu ancak dalağın alınmasından sonra bu verilen kandaki...

Devamı…

Pıhtılaşma bozukluklukları

Primer hemostaz: Damar zedelenmesi ile ilk olarak vazokonstrüksiyon olur. Endotel harabiyeti nedeniyle trombosit adhezyonu ardından salınım, ardından da diğer trombositlerin gelmesiyle agregasyon olur. Bu işlemler ile gevşek pıhtı oluşur. Sekonder hemostatik mekanizma: Pıhtılaşma faktörlerinin kaskad şeklinde birbirlerini aktive etmeleri sonunda protrombinden trombin oluşur. Ardından fibrinojenden ayrılan fibrin monomerleri birleşerek fibrin polimerlerini oluşturur. Faktör XIII yardımıyla fibrin stabilize edilir. Fibrinoliz: Pıhtılaşma sırasında oluşan pıhtıyı sınırlayan ve parçalayan fibrinoliti sistem de derhal harekete geçer. Prekallikreinden kallikrein oluşurken doku aktivatörü yardımıyla plazminojenden plazmin oluşur. Plazmin, fibrini fibrin yıkım ürünlerine parçalar (Fragment X, Y, D, E). Bu işlemler sırasında alfa2 antiplazmin, alfa2 makroglobulin...

Devamı…

Bebek ve çocuklarda demir eksikliği

Soru 1: Bebek ve çocuklarda demir eksikliğinin başlıca nedenleri nelerdir? Cevap 1: Demir eksikliğinin başlıca nedeni yetersiz beslenmedir. Aslında demirin ilk kaynağı annemizdir. Anne hamileliğinin son 3 ayında bebeğe ilk 6 ay kadar yetecek olan demiri verir. İlk altı ayda da anne sütüyle miktarı az ama emilim oranı yüksek demiri karşılar. Daha sonra demiri ek gıdalarla alırız. Süt çocuklarında en önemli demir eksikliği nedenleri bu kaynakların olmamasıdır. Yani erken doğum, anne sütünün verilmeyip yerine inek sütünün verilmesi, daha sonra da ek gıdaların hazırlanmasında demirden zengin gıdalar yerine pirinç unu ya da inek sütü verilmesi gibi. Ek gıdaya geçerken gecikme...

Devamı…

Trombositlerle ilgili bozukluklar

Trombositler kemik iliğinde öncül hücrelerden oluşurlar. Çekirdekleri yoktur. Bu öncül hücrelerin üretimi ise karaciğer ve böbrekte yapılan trombopoetin denilen maddenin etkisi altındadır. Trombositler kanamanın durdurulmasının ilk fazında görev alırlar. Sayıca yetersizlikleri veya fonksiyonlarında azalma durumunda kanama olur. Trombositopeniler Normal sayısı: 150.000/mm3-450.000/mm3. Trombosit ömrü 10 gün. Dolaşıma katılan trombositlerin bir kısmı dalakta göllenir, olgunlaşmalarına devam ederler. Damar duvarı hasarı olunca (örneğin ciltte kesi) trombositler buraya yapışırlar (adhezyon). Bu trombositlerden salgılanan bazı maddeler diğer trombositlerin de birbirine yapışmasına neden olur (agregasyon). Trombositlerin yapım eksikliğine yol açan, aileden gelen durumlar TAR sendromu, Fanconi aplastik anemisi, Bernard Soulier Sendromu, May-Hegglin anomalisi, Wiskott-Aldrich Sendromu,...

Devamı…

Çocuğumun burnu kanıyor (koagülopatiye yaklaşım)

Çocukluk çağında burun kanaması oldukça sıktır. Genellikle Kiesselbach alanındaki lokal tahrişe bağlıdır. Burun kanamasının en önemli nedeni lokal inflamatuvar olaylar, enfeksiyonlar, travmadır. Sinüs ve nazofarinjeal anomaliler de düşünülmelidir. Burun kanaması önemli ciddi hastalıkların da habercisi olabilir. Aslında burun kanatlarının burun septumuna kuvvetlice bastırılması ile durdurulabilecek bu kanamalar, bazen geç durduğu için ya da sık tekrarladığı için aileleri telaşlandırmakta ve çocuğu hekime getirmelerini sağlamaktadır. Bu gibi durumlarda hangi kanamanın operasyon gerektireceği, hangi kanamanın altta yatan başka bir kan hastalığının habercisi olduğu sorusunu yanıtlamak ise çocuk hekimine ve kulak burun boğaz uzmanına düşmektedir. Burun kanaması (epistaksis), septumun ön ve arka kısım...

Devamı…

Bebeklerde beslenmeye bağlı demir eksikliği anemisi

Demir eksikliği bütün dünyada süt çocuklarında sorun oluşturmaya devam etmektedir. Anne sütü bile alsalar, 6 aydan sonra süt çocuklarına demir vermek gerekliliği çok iyi bilinmektedir. Erkenden inek sütü eklenen süt çocuklarında demir desteği daha da erken, hatta 4 aydan itibaren olmalıdır. Demirin aynı zamanda birçok nörolojik işlevde gerekli olduğu bilinmektedir. Beynin büyük kısmı demir eksikliğinin yaygın olduğu ilk yıllarda miyelinize olmaktadır. Sağlıklı süt çocukları ilk yıl içinde demir desteğinden, daha sonra da demirden zengin gıdalaradan gelişimsel ve davranışsal olarak etkilenebilirler. Demirin vücuttaki işlevi ve etkileri Demir, yaşayan organizmaların en önemli elementidir. Bitkilerde fotosentezin ilk aşamalarında gerekli iken, DNA sentezinde...

Devamı…

Kanser tedavisinde umut korkudan güçlü

Psikolog Cenk Erdem sordu, Prof. Dr. Hilmi Apak* cevapladı. İki doktor çocuklarda görülen kanser vakalarından, kanser korkusunun bizleri sürükleyebildiği mantık dışı çelişkilere değin pek çok konuyu konuştular… Hem umut verici hem de uyarıcı nitelikteki söyleşiyi Uzunçorap okurlarına sunuyoruz… Kanser nasıl bir hastalıktır? Ayırdedici özelliği nedir? Kanser umutlarla dolu yolumuzu kesen bir duvardır. Çarptığımız zaman bütün hayallerimizin yıkıldığı, her yerimizin ağrıdığı, ama pek çoğu bugün tedavi edilebildiği için umudun korkudan daha büyük olduğunu bana öğreten hastalıktır. İnsan biyolojisi nasıl bir gerçek ise, bu biyolojideki sapmalar da bir gerçektir. Kanser bunun en tehlikeli örneğidir aslında. Birden çıkar hayatımızda ama aslında o...

Devamı…