Advertisement

Yazar: Dr. Demet Ilıkkan

3-4 yaş

Üç tekerlekli bisiklete biner, pedal çevirir. Tek elle topu ileri atabilir. Kendi başına basit giysileri giyer- çıkarır. Dediği yapılsın diye ısrarcıdır, hoşlandığı- hoşlanmadığı bellidir. Oyun içinde rol almaya, paylaşmaya başlar. Grup oyunlarında katılımcıdır. Bazen gurubu yönetir. Yaptığı resimlerde içerik yer alır, sınırlı boyamalarda kurallara uymaya başlar. Renk seçimi başarılı değildir. Makas kullanabilir, sınırlara uyarak kesemez. Tek ayağı üzerinde kısa süre durabilir, bir kez zıplayabilir. Yalnız başına vakit geçirir, kendi başına oyun kurabilir, gene de yalnız olmaktan hoşlanmaz. Yirmiye kadar sayar, ona kadar bazı rakamları görünce tanır. Birkaç rengi tanır, söyler. Birkaç harfi tanır, yazmayı dener. Merdivenleri kendi başına, ayak değiştirerek çıkar. Saklambaç gibi basit oyunlarda kurallara daha çok uyar. Nesneleri, oyuncakları bazen paylaşır, sahiplenmek hala belirgindir. Sözlü kendini ifade edişi gelişmiştir, bağlaçlar, edatlar kullanır. Birkaç cümlelik masal anlatabilir, masal dinlemeyi sever, heyecanlanır. Paranın ne işe yaradığını anlar, ancak alışverişlerinde istemesi yeterlidir, parası olması gerekmez. Anne- babasının adını, ne iş yaptığını bilip, söylebilir. Düğme çözer, ilikleyemez. Fermuar...

Devamı…

2.5-3 yaş

Merdiven basamaklarını trabzana tutarak, ayak değiştirerek çıkar. Bisiklete biner, pedal bazen çevirir, ayaklarını yere değdirerek hızla ilerler. Daire çizerken iki ucu kapanır, tam daire olur. Sevdiği öğününü kendi başına bitirebilir. Giysilerini çıkartmada başarılıdır, ayakkabı, çorabını giyebilir. Topa rahatlıkla ayağı ile denk getirip vurur, topu iki eliyle ileri atmayı dener, istediği yere atamaz, yükseğe fırlatabilir. Genellikle bireysel oynar, paylaşmayı sevmez, grup oyunlarını genellikle bozar. Sağ veya sol, hangi  tarafnı daha ağırlıklı kullanacağı belirginleşmiştir. Ona kadar sayar, on yirmi arasını genelde yanlış yaparak sayar, yaşını bilir. Bazı nesneleri üçe kadar sayar. Büyük- küçük, uzun- kısayı ayırt edebilir. Birkaç rakamı, birkaç harfi, kare, üçgen, daire gibi basit geometrik şekilleri tanır, isimlerini bilir. Konuşması daha anlaşılır, içerik daha zengindir, bazı 3-4 heceli kelimeleri söyler. Masal dinlemekten hoşlanır. Aynı masalı tekrar anlattırır, anlatıcının yaptığı değişiklikleri, yanlışları hemen fark eder, düzelttirir. Evinin yolunu veya sık gittiği mekanların yolunu tanır, buralardaki kişileri...

Devamı…

2-2.5 yaş

İdrar- dışkı kontrolü gelişmeye başlar. Dışkı kontrolünü genellikle daha önce kazanır. Dışkısını artık uygun yere yapar. Gece idrar kontrolü tam gelişmemiştir, gündüz daha başarılıdır. İki- üç kelimeli cümleler söyler. Emir kipinin dışında geçmiş zamanı da kullanır: bitti, gitti vb. Birkaç komut peş peşe anlar, yerine getirir. Sıklıkla itiraz eder, olumsuzluk ekli cümleleri sık kullanır. Merdivenleri destek almadan, tek tek çıkmaya çalışır, başarır. Bisiklete biner, pedal çevirmez, ayaklarıyla ilerler. Kalemle gel-git çiziktirmenin dışında dairesel şekiller de karalar. Renk kullanmaya çalışır. Yemek yerken kaşık- çatal kullanmaya isteklidir, başarı ile kullanabilir. Eller yemek yerken hala daha önceliklidir. Giysilerini çıkartmak hoşuna gider, ayakkabı, çorabını rahatlıkla çıkarır. Giysilerini seçebilir, istemediğini giymeye itiraz eder, istediğinde ısrarcı olabilir. Ayağı ile topa vurmayı dener, bazen başarır. Eşyaları sahiplenir, sevdiği eşyaları paylaşmaz. Sevdiği oyuncakları, eşyaları belli bir yere saklamaya başlar. Bireysel oynar, oynamaktan çok nesne ile ilgilidir. Beşe kadar sayar, favori sayısı vardır. Rakam ile verilecek cevaplarda bu sayıyı kullanır. Saklambaç gibi basit oyunlar hoşuna gider, saklandığı yerden seslenerek yerini belli eder, basit kurallara dahi...

Devamı…

21-24 ay

Dışkılarken fark edip, belli yerlere saklanabilir. Dışkılama zamanlaması bellidir. Bazen lazımlığa da dışkılar. İki kelimeli cümleler başlar, emir kipiyle konuşur. İstenenlere itiraz etmeye başlar. Yemek yedirilmesine itiraz edip, kendi yemeyi dener. Yapılacak şeyleri denemek konusundaki isteği, çabası artar. Kendi yapmak için itiraz eder. Kapı koluna uzanarak kapıyı açar, anahtarı kilide takmaya çalışır. Kumanda ile açma- kapama yapar, bildiği makine üzerindeki açma- kapama düğmelerini kullanır. Bisiklete biner, iner, ilerlemekten...

Devamı…

18-21 ay

Yürürken engelleri fark edebilir, tedbir alabilir. Koşması gelişir, sıklıkla düşer. Bir elinden tutunca merdiven çıkmayı başarabilir. Nesnelerle, oyuncaklarla daha çok vakit geçirir, ev eşyaları hala daha çok ilgisini çeker. Ne istediğini, ne istemediğini anlatır, beden dilini iyi kullanır. Kolaylıkla alçak sandalyeye oturur, bunu basamak yapıp daha yüksek yerlere ulaşabilir. Anladığı, söylediği kelime sayısı artar, basit komutları kolaylıkla yerine getirir. Kalemle çizmek hoşuna gider, gelgitler şeklinde karalama yapar. Giysiler arasında ayırım yapabilir, sevdiği- sevmediği giysiler...

Devamı…

15-18 ay

Desteksiz yürümesi gelişir, yürürken elinde nesne taşıyabilir. Bazen koşmayı dener. Yürürken önündeki engelleri farketmez, tedbir alamaz. Bilerek söylediği kelime sayısı artar, denilenleri daha çok anlar, basit komutları yerine getirir. Yemek yemeğe katılımı artmıştır, yerken yiyeceklerle oynamayı ihmal etmez. Bardaktan içmesi daha beceriklidir. Kendi başına alçak sandalyeye oturmayı dener, çoğunlukla oturabilir. Koltuğa çıkmayı, kendi başına inmeyi dener, başarır. Kitap sayfası çevirir, yeni sayfa heyecanlandırır, sayfa çevirme oyununa devam...

Devamı…

12-15 ay

Tutunmadan adımlaması gelişir, emekleme azalır. Zaman içinde, yorulduğunda veya hızlı hareket etmek istediğinde sadece emekler hale gelir, diğer zamanlarda ayakta kalmayı tercih eder. Anladığı kelimeler artar, anlaşılır söylediği kelimeler azdır. Adını bildiği nesneleri işaret eder. Adını bilir, çoğu zaman döner, bakar. Yemek yemeğe daha çok katılmak ister, bir miktar kendi yer. Suyunu, sütünü bir miktar kendi içer. Dışarı çıkılacağını, banyoya gireceğini anlar, istiyorsa mutlu olur, istemiyorsa itiraz eder. Ev eşyalarını keşfetme çabası artar, dolap kapaklarını, çekmeceleri açar, oda kapısını açmak için kapı koluna uzanmak aklına gelebilir. Getir- götür, al-ver komutlarına daha rahat uyar. Suyunu kendi içmesi daha başarılıdır. Merdivenlerde emeklemeyi dener, birkaç basamak çıkar. Kalemi avcuyla kavrar, çizmeyi dener, çizebildiğini fark eder, ağzına sokar. Sık kullanılan aletlerin açma- kapama düğmesini bilir, bulur. Sevdiği bir yiyeceği eliyle yer, bitirir. Koltuğa çıkmayı dener, bazen başarır. Nesneleri ağıza sokmak yerine elleyip, kurcalamayı arttırır. Ev eşyalarının yanında oyuncaklarla da...

Devamı…

11-12 ay

Emeklemesi çok gelişmiştir, kolaylıkla kendi başına oturur. İlgisini çeken nesneleri dikkatlice inceler, favori köşeleri vardır. Nesneleri ağıza sokma henüz bitmemiştir. Uyanık kaldığı zamanlarda genellikle hareket etmek, gezinmek ister, yerinde durmaz. Dolap kapaklarını kapatırken parmaklarına dikkat etmeyi bazen hatırlar. Tutunarak sıklıkla ayağa kalkar, tutunarak adımlar, tutunmadan adım atmayı dener. Ayaktayken düşeceğini bilir, dikkat etmeye çalışır. Düşmeler yıldırmaz, tekrar dener. Anlaşılır bir iki kelime söyler, bazı denilenleri anlar, istemediğine itiraz eder görünür. Telefonu veya telefona benzer nesneyi kulağına götürebilir, elektirik anahtarına bastığında tavandaki aydınlatmaya, uzaktan kumandayı aldığında televizyona bakabilir. Suyunu, sütünü kendi içmeyi dener, kaşık kavrar, bazen beslenmek üzere ağzına sokar. Yatağını ,yemek yediği yeri tanır, istemiyorsa itiraz eder. Kitap sayfası çevirmeyi dener, bazen...

Devamı…

10-11 ay

Emekler pozisyondan oturur pozisyona geçer, tekrar emekler pozisyona dönebilir. Tutunarak ayağa kalkar, sağa- sola destekle adım atar, dikkatlice geri yere oturur. Tutunmadan ayakta durmayı dener, tedirgin oluduğunda kendini yere bırakır. Tutunarak ayakta iken koltuk sehpa gibi nesneler arasında yer değiştirmeyi dener. Dolap kapaklarını açmayı geliştirir, çekmeceleri keşfetmek ister. Kapalı oda kapısını kapalı kanat kenarından tutup açmaya çalışır, kapı kolunun işlevini daha fark etmemiştir. Aralık oda kapısını, çekmeceyi, dolap kapağını kapatır, parmaklarını korumaz. Bazı kelimeleri anladığı kolay fark edilir, o yöne döner veya işaret eder. Göz, burun, kulak gibi yüz figürlerini tanıyıp eliyle gösterebilir. Oyuncak arabayı sürer, araba sürme sesi taklit...

Devamı…

9-10 ay

Emeklemesi gelişir, bir yerden bir yere ulaşmak için emekler. Emekler pozisyondan oturur pozisyona geçmeye çalışır. Bir yere tutunarak ayakta bırakılırsa bir süre durur, zıplar, tutunduğu yere elleriyle vurur, yere düşerken kendini korumayabilir. Tutunarak ayağa kalkmayı dener, dizlerinin üzerine doğrulur, ayağa kalkmayı başarabilir, tutunarak yanlara doğru bir iki adım atabilir. Ayaklarını sarkıtarak koltuktan aşağı inmeyi dener, tehlikeyi kısmen kestirebilir, ancak baş aşağı inmeyi de dener. Oturarak oynamayı geliştirir. Bazı kelimelerin ne anlama geldiğini anlar, anladığını belli eder şekilde o yöne döner, davranır. İşaret parmağı ile ilgisini çeken nesneyi, yeri işaret eder. İşaret parmağı ve başparmağı arasında nesne tutmayı...

Devamı…