Yazar: Dr. Akil Tepecik

Tiroid bezi, yapının kelebek görünümü almasını sağlayan ve isthmus adı verilen ince bir band ile birbirine bağlanmış iki lobdan meydana gelir. Tiroid bezinden sırası ile T4 ve T3 adı ile bilinen tiroksin ve triiyodotironin hormonları salgılanır. T3 biyolojik sistemlerde T4’e göre dört ile beş kat daha etkilidir. Enerji tüketiminin kontrolü tiroid hormonlarının primer işlevidir. Ayrıca memelilerde büyüme, gelişme ve cinsel olgunlaşma için vazgeçilmez özelliktedirler. Diğer etkileri arasında kalp atım hızı ve kasılmanın uyarılması, protein sentezi ile karbonhidrat metabolizmasının hızlandırılması, kolesterol ve trigliserit sentez ve yıkılmasının uyarılması bulunur. Hipofizer tiroit uyarıcı hormon (TSH), tiroid hormonlarının sentezini düzenler. Ayrıca TSH, tiroidal foliküler hücrelerin büyüklüğünün ve sayısının artmasını uyarır. Uzun süreli TSH uyarılması, vaskülarite artışına ve sonunda tiroid bezinin hipertrofik büyümesi olan guatr hastalığına  neden olur. Dolaşımda T3 ve T4, taşıyıcı proteinlere geri dönüşümlü ve tamamen bağlı olarak bulunur. Biyolojik aktivite için bu hormonların çok küçük miktarları serbest ve bağlı olmayan şekilde bulunur. Tiroid hormon eksikliği veya fazlalığının klinik semptom ve belirtileri genellikle spesifik değildir. Hipotiroidizm ve hipertiroidizmden kuşkulanıldığında laboratuar testleri ile doğrulama mutlaka gerekir. Bununla beraber tiroid testlerinin normal olması tiroid hastalıklarını dışlamadığı gibi, anormal tiroid testleri de tiroid hastalığını göstermez. Ötiroidi olan kişilerde diffüz veya nodüler tiroid büyümesi görülebilir. Tiroid fonksiyonlarının değerlendirilmesinde, ayakta kişilerde duyarlı TSH ölçümü başlangıç tarama testi olarak kabul edilir. Hipotiroidizmde TSH düzeyleri yüksek, hipertiroidizmde ise düşüktür. TSH düzeyi anormal yüksek veya düşük olduğu zaman freeT4 ölçülmelidir. TSH salgılanması...