Advertisement

Yazar: Prof. Dr. Barbaros Ilıkkan

Solunum yollarında yabancı cisim

Solunum yollarına gıda sıvı veya yabancı cisim kaçması günlük yaşamda sık görülebilen ve oldukça tahlikeli bir durumdur. Çoğunlukla yoğun bir öksürük nöbetiyle yabancı cisim dışarı atılr. Ancak çocukluk döneminde özellikle süt çocuklarında yeterli öksürük eforu sağlanamaz ve hızla yardım gerekir; aksi takdirde tam tıkanmalarda dakiklalar içinde ölüm olabilir. Ancak çocukluk yaş döneminde  yabancı cisim çoğunlukla alt solunum yollarına kaçar; ölüm tehlikesi ortadan kalkar. Bu gurup çocuklar günler bazen haftalar sonra geçmeyen öksürük nöbetleri, hırıltılı solunum ve solunum sıkıntısıyla doktora başvururlar. Ayrıntılı bir öykü ve dikkatli bir muayene ile tanı konabilir. Aksi takdirde   çocuk gereksiz yere  uzun süre ilaç...

Devamı…

Yaz, su ve çocuk

Su doğadaki tüm canlılar için yaşamlarını sürdürmenin vazgeçilmez bir bileşenidir. İnsan vücudunda mikroskobik ve makroskobik seviyede binlerce metabolik ve fiziksel aktivitenin devamlılığı için her gün yeterli miktarda su alınması şarttır. Vücudumuzdaki kontrol mekanizmaları az veya fazla sıvı alımında denge bozukluklarını kapasiteleri çerçevesinde sağlayabilirler. Çocukluk yaş gurubunda özellikle iki yaş altında bu mekanizmalar yeterli olmayabilir. Bir yaş altı çocuklarda ve doğal olarak yenidoğanlarda erişkine göre hücre dışındaki sıvı miktarı hücre içine göre daha fazladır ve böbreklerin fonksiyonel olgunlaşmaları yaşamın altıncı ayında tamamlanır. Bu nedenle bu yaş gurubunda vücuttan sıvı kaybı kolaylıkla ve hızlaşırı miktarlara ulaşır ve su dengesi ile ilgili...

Devamı…

Böcek sokmaları

Böcek sokmaları her mevsimde görülebilmekle beraber canlıların kolay çoğaldıkları yaz döneminde daha sık görülür. Her yaş gurubunda görülebilir ancak ince ciltleri ve bağışıklık sistemlerinin henüz tanımaması nedeniyle çocuklarda daha çok görülür. Sinek, sivrisinek, arı, pire, karınca vb. böcek neden olabilir. Böcekler doğrudan etkileri veya taşıdıkları hastalıklar nedeniylede zarar verebilirler. Böcek sokması sonucu ciltte görülen döküntüler çoğunlukla vücudumuzun giysilerle örtülmemiş bölgelerinde görülür. Bu özellik vücudumuzdaki diğer nedenlere bağlı deri döküntülerden ayrılmasında önemli bir ayrıntıdır. Çoğunlukla ilk böcek sokmasında ciltte ciddi bir reaksiyon görülmeyebilir ancak tekrarlayan sokmalarda cilt bulguları gittikçe belirginleşir. Çoğunlukla böcek sokmasından sonra 24 saat içinde o bölgede kaşıntılı...

Devamı…

Bir penisilin öyküsü

Geçtiğimiz asrın başlarında bir İngiliz soylusu ülkesinin kuzeyindeki bir şatoyu ziyaret eder. Ona eşlik eden oğlu yakındaki bir gölün kenarında oynarken düşer; bu sırada orada hayvanları otlatmakta olan bir çoban onu boğulmaktan kurtarır. Soylu baba çobana minnet borcunu ödemek için ona ne istediğini sorar. Çobanın hayali okumaktır ve bu dileği gerçekleşir. Yıllar sonra İngiltere’nin ünlü başbakanı Churchill ağır bir akciğer enfeksiyonuna yakalanır; o zamanlarda ölümcül bir hastalıktır. Ancak aynı zamanda Flemming tarafından dünyanın ilk antibiyotiği penisilin yeni keşfedilmiştir. Churchill bu ilacı kullanır ve iyileşir. Flemming, ikinci kez Churchill’in hayatını kurtarmıştır. Tahmin edebildiğiniz gibi Flemming çoban, Churchill de soylu adamın...

Devamı…

Güneş çarpması

İnce ciltleri ve kontrolsüz olarak daha uzun süre maruz kalmaları nedeniyle çocuklarda güneş yanığı sıklıkla görülür. Üç yüz nanometre dalga boyu altındaki güneş ışınları kolayca cildin yüzey tabakasını geçer; bu nedenle mor ötesi ışınlar çocuğun ince cildine daha kolaylıkla zarar verebilir. Cilt bulguları 6-12 saatte başlar ve 24 saat içinde maksimum etkisini gösterir. Güneşe maruz kalma süresi ve şiddetine göre ciltte kızarıklık, hassasiyet, ödem ve su toplama görülebilir. Ne kadar geniş alan güneşe maruz kalmışsa o kadar tehlikeli olacaktır. Güneşin cilde olumsuz etkilerine ek olarak terleme nedeniyle su ve tuz kaybı, vücut ısısının yükselme olasılığı durumu daha da olumsuz...

Devamı…

Çocuk ve ishal

İshalde en önemli tehlike vücutta tuz ve su kaybı sonucu gelişen ani ağırlık kaybıdır, sık olmayarak ölüme neden olabilir. Yaşamın ilk yılında ve çocukluk döneminde ishal sonucu gelişen sıvı kaybı erişkine göre çok daha hızlı ve fazla miktarda olur ve daha tehlikelidir. Sıvı kaybının derecesi ve bunun vücuttaki bulguları hastalığın öyküsü, seyri ve muayene ile kolayca anlaşılır. İshal nedeniyle hastanede serum tedavisi gerekliliği tüm olgulara bakıldığında %2’dir. Çocukta ishal nedenleri çoğunlukla virüsler, daha az sıklıkla bakteri ve parazitlerdir. İshale eşlik eden ateş, kusma, karın ağrısı, kakada kan ve sümük; kakanın miktarı ve rengi; aynı zamanda toplumda görülme sıklığı etkeni...

Devamı…

Besin zehirlenmesi

Besin zehirlenmesi, bakteri içeren gıdaların yenmesi sonucu olur. Belirtiler; kramp şeklinde karın ağrısı, bulantı, kusma, ishal ve ateş olabilir. Çoğunlukla aynı gıdadan yiyen çok sayıda kişide bulgular görülür. Çeşitli bakteriler besin zehirlenmesine neden olabilir. En sık etken Stafilokokus aureus’tur. Bu bakteri çoğunlukla deri enfeksiyonuna neden olur ve kirli ellerle gıdaya ve tekrar insana bulaşır. Gıdanın bulunduğu ortam sıcaksa bakteri kolaylıkla çoğalır ve toksinlerini üretmeye başlar. Bulgular gıda alımından 1-6 saat sonra başlar ve hastalık ortalama bir gün sürer. Salmonella bakterisinin neden olduğu zehirlenme çoğunlukla iyi pişmemiş yumurta, çiğ et ve pastorize edilmemiş sütle bulaşır; kuluçka süresi 16-48 saattir ancak...

Devamı…

Araç tutması (Motion sickness / Hareket hastalığı)

Çoğunlukla araba tutması olarak tanımlanan durum, beynimizin vücudun farklı bölgelerinden gelen uyarıları birbiriyle uyumlu olarak algılayamaması sonucu ortaya çıkar ve halsizlik, bulantı, soğuk terleme, kusma yakınmalarıyla kendini gösterir. Vücudumuzun o anki durumunu beyne bildiren göz, iç kulak ve ekstremitelerimizden giden uyarılar araba, tekne, uçak gibi hareketli  araçlarda algılama farklılığı yaratarak klinik tablonun gelişimine neden olur. Araç tutmasının çocukluk yaş döneminde daha sık görülmesinin olası nedeni beynin hareketle ilgili uyarılara aşırı reaksiyon göstermesi ve aralarındaki uyumun sağlanamaması sonucudur. Yaş ilerledikçe azalarak bir sorun olmaktan çıkar. Stres ve heyecan hastalığın oluşumunu kolaylaştıran nedenlerdir. Yakınmalar başladığında ilk adım hastalığa neden olan aktivitenin...

Devamı…

On'lar tatilde – 1: Yaz ayları için 10 öneri

1. Güneşin etkili olduğu saatlerde (10-17 arası) mutlaka gölgede kalmalıyız. 2. Yazın sıcak nedeniyle solunum yolları ve deriden su kaybı artar, bu nedenle daha çok sıvı tüketmeliyiz. 3. Yemek öğünlerimizi daha küçük hacimlerde daha sık yemeliyiz. 4. Yaz kıyafetlerimiz açık renklerde mümkünse beyaz olmalı, açık havadaysak uzun kollu ince kumaşlar ve şapka takmalıyız. 5. Barsak enfeksiyonlarından korumak için el temizliğine özen göstermeliyiz, özellikle ev dışında içtiğimiz sıvı ve yediğimiz gıdaların hijyeninden emin olmalıyız. 6. Aşırı sıvı kaybına neden olacağ ağır sporlardan kaçınmalıyız ve bu tür aktiviteleri sabah erken saatlerde ve akşam 18.00’den sonra yapmalıyız. 7. Yaz aylarında özellikle bebekler...

Devamı…

Karın ağrısı ve çocuk

Çocukluk döneminde karın ağrısı sık rastlanılan bir yakınmadır. Çok sayıda hastalık karın ağrısı nedeni olabildiği gibi, çocuklarda çoğunlukla kendiliğinden geçer ve önemli bir hastalık nedeni olmaz. Bu nedenle tanıda zor olan öncelikle ağrılığın bir hastalık nedeni olduğuna karar verebilmektir. Bu konuda anne-babanın dikkatli gözlemi ve bunu doktora anlatabilmedeki başarısı, doktorun öyküyü değerlendirmesi, doğru yönlenme ve tanı konusunda yol aldırıcı olacaktır. Hasta muayenesi ve laboratuvar tetkiklerinin katkısı iyi bir öykü olmadan yararlı olmadığı gibi laboratuvar yöntemleri zaman zaman yanlış yönlendirici de olabilir. Çocuğun yaşı karın ağrısının irdelenmesinde önemli bir faktördür. Yaş guruplarına göre karın ağrısı nedenlerinin sıklığı farklılık gösterir. Karın...

Devamı…